⚠️ Çalışırken lütfen PC'den çalışın. Telefon ve tablet için masaüstü görünümünü seçiniz ⚠️
Embedded Files
Tervetuloa!
Tervetuloa!
Suomen Kielen Aakkoset (Alfabeler)
Suomen Kielen Aakkoset (Alfabeler)
A/a (a)
B/b (be)
C/c (se)
D/d (de)
E/e (e)
F/f (ef)
G/g (ge)
H/h (ho)
I /i (i)
J/j (yi)
K/k (ko)
L/l (el)
M/m (em)
N/n (en)
O/o (o)
P/p (pe)
Q/q (küu)
R/r (er)
S/s (es)
T/t (te)
U/u (u)
V/v (ve)
W/w (kaksoisve)
X/x (eks)
Y/y (ü)
Z/z (çet)
Å/å (o)
Ä/ä (æ )
Ö/ö (ö)
VOKAALIT (Sesli Harfler)
A, E, I, O
U, Y, Ä, Ö
KONSONANTIT (Sessiz Harfler)
B, C, D, F, G, H, J, K, L, M
N, P, Q, R, S, V, X, Z
HUOM! Fince'de "Y" harfi ü olarak okunur. "J" harfi y olarak okunur. "C" harfi s olarak okunur. Örneğin; "jyväskylä", yüvesküle olarak okunur.
Okunuşları: https://yle.fi/aihe/artikkeli/2016/04/11/finnish-alphabet-aakkoset
Numerot (Sayılar)
Numerot (Sayılar)
1 ==> yksi
2 ==> kaksi
3 ==> kolme
4 ==> neljä
5 ==> viisi
6 ==> kuusi
7 ==> seitsemän
8 ==> kahdeksan
9 ==> yhdeksän
10 ==> kymmenen
11 ==> yksitoista
12 ==> kaksitoista
13 ==> kolmetoista
14 ==> neljätoista
15 ==> viisitoista
16 ==> kuusitoista
17 ==> seitsemäntoista
18 ==> kahdeksantoista
19 ==> yhdeksäntoista
20 ==> kaksikymmentä
30 ==> kolmekymmentä
40 ==> neljäkymmentä
50 ==> viisikymmentä
60 ==> kuusikymmentä
70 ==> seitsemänkymmentä
80 ==> kahdeksankymmentä
90 ==> yhdeksänkymmentä
100 ==> sata
300 ==> kolmesataa
1,000 ==> tuhat
one million ==> miljoona
one billion ==> miljardi
one trillion ==> biljoona
HUOM! 11-19 arası sayılarda sonuna "toista" ekliyoruz. 19-99 arası sayılarda, ilk rakamdan sonra "kymmentä" ekliyoruz.
Örneğin; 25: kaksikymmentäviisi, 121: satakaksikymmentäyksi, 1219: tuhatkaksisataayhdeksäntoista.
Meraklısına: miljoona (106, million), miljardi (109, billion), biljoona (1012, trillion), biljardi (1015, quadrillion), triljoona (1018, quintillion), triljardi (1021, sextillion).
Okunuşları: https://yle.fi/aihe/artikkeli/2016/04/11/finnish-numbers-numerot
Järjestysluvut (Sıra Numaraları)
Järjestysluvut (Sıra Numaraları)
0. ==> nollas
1. ==> ensimmäinen
2. ==> toinen
3. ==> kolmas
4. ==> neljäs
5. ==> viides
6. ==> kuudes
7. ==> seitsemäs
8. ==> kahdeksas
9. ==> yhdeksäs
10. ==> kymmenes
11. ==> yhdestoista
12. ==> kahdestoista
13. ==> kolmastoista
14. ==> neljästoista
15. ==> viidestoista
16. ==> kuudestoista
17. ==> seitsemästoista
18. ==> kahdeksastoista
19. ==> yhdeksästoista
20. ==> kahdeskymmenes
21. ==> kahdeskymmenesensimmäinen
22. ==> kahdeskymmenestoinen
23. ==> kahdeskymmeneskolmas
24. ==> kahdeskymmenesneljäs
25. ==> kahdeskymmenesviides
26. ==> kahdeskymmeneskuudes
27. ==> kahdeskymmenesseitsemäs
28. ==> kahdeskymmeneskahdeksas
29. ==> kahdeskymmenesyhdeksäs
30. ==> kolmaskymmenes
40. ==> neljäskymmenes
50. ==> viideskymmenes
60. ==> kuudeskymmenes
70. ==> seitsemäskymmenes
80. ==> kahdeksaskymmenes
90. ==> yhdeksäskymmenes
100. ==> sadas
101. ==> sadasensimmäinen
1000. ==> tuhannes
1001. ==> tuhannesensimmäinen
HUOM! Sıra sayılarında temel sayının genetik gövdesine "s" eklenerek oluşturulur. İstisnalar, ayrı olarak ezberlenmesi gerekeir; 1, 2 ve 3'tür.
Persoonapronominit (Kişi Zamirleri)
Persoonapronominit (Kişi Zamirleri)
Pronominit Positiivinen Negatiivinen
Pronominit Positiivinen Negatiivinen
Ben: Minä Minä olen Minä en ole
Sen: Sinä Sinä olet Sinä et ole
O: Hän/ Se Hän on/Se on Hän/Se eä ole
Biz: Me Me olemme Me emme ole
Siz: Te Te olette Te ette ole
Onlar: He He ovat He eivät ole
Benim(ki) : Minun
Senin(ki) : Sinun
Onun(ki) : Hänän, Sen
Bizim(ki) : Meidän
Sizin(ki) : Teidän
Onların(ki) : Heidän, Niiden
Örnekler:
Minä olen iloinen : Ben mutluyum
Sinä olet kiva : Sen iyisin.
Hän on ystäväni : O benim arkadaşım.
Me olemme ystäviä : Biz arkadaşız.
Te olette opiskelijoita : Siz öğrencisiniz.
He ovat täällä : Onlar buradalar.
Minun nimeni : Benim adım.
Sinun nimesi : Senin adın.
Hänen nimensä : Onun adı.
Meidän nimemme : Bizim adımız.
Teidän nimenne : Sizin adınız.
Heidän nimensä : Onların adı.
Faydalı Linkler:
Viikonpäivät (Haftanın Günleri)
Viikonpäivät (Haftanın Günleri)
Mikä päivä tänään on? (Bugün günlerden ne?) Milloin? (Ne zaman)
Mikä päivä tänään on? (Bugün günlerden ne?) Milloin? (Ne zaman)
Pazartesi: maanantai (ma) maanantaina
Salı: tiistai (ti) tiistaina
Çarşamba: keskiviikko (ke) keskiviikkona
Perşembe: torstai ( to) torstaina
Cuma: perjantai (pe) perjantaina
C.tesi: launtai (la) launtaina
Pazar: sunnuntai (su) sunnuntaina
Haftasonu: viikonloppu (la ja su) viikonloppuna
HUOM:
Fince'de günlerin sonunda duruma göre birçok ek gelmektedir. Örneğin; Salı, Salı günü, her Salı, Salı'dan, geçen Salı...
Günlerin sonuna -(i)sin geldiğinde cümleyi pazartesileri gibi şeklinde değiştirir. Örneğin; "perjantaisin": cumaları, cuma günleri.
Günlerden önce gelen "joka" kelimesi "her" anlamına gelir: Örneğin: "joka torstai": her perşembe. "joka päivä": her gün.
Eğer haftanın hangi günden başladığını ve hangi gün bittiğini söylemek istiyorsanız (pazartesinden perşembeye gibi) bu amaç için -sta ve mihin kullanırız. Örneğin: "maanantaista": Pazartesinden. "lauantaihin": Cumartesiye kadar.
Geçen Salı, Gelecek Cuma, Bu Pazar gibi kalıplar içinde bazı kelimeler vardır. Bunlar "viime” (geçen), “tänä” (bu) ve “ensi” (gelecek). Örneğin: "viime perjantaina" : geçen cuma. "tänä keskiviikkona" : bu çarşamba."ensi sunnuntaina" : gelecek pazar.
pyhäpäivä (kutsal gün) [genellikle juhlapäivä (tatil) ile bağlantılı olarak otobüs tarifelerinde vb. kullanılır]
Bazı Örnek Cümleler:
Bazı Örnek Cümleler:
Koulu alkaa maanantaina : Okul Pazartesi günü başlar
Ensi tiistaina on syntymäpäivänä : Gelecek Salı doğum günüm.
Torstaista lähtien on myrskyisää : Perşembe gününden itibaren fırtınalı olacak.
Kävin uimassa viime sunnuntaina : Geçen Pazar yüzmeye gittim.
Talo on valmis perjantaihin mennessä : Ev Cuma gününe kadar hazır olacak
====toissapäivänä==========eilen=============TÄNÄÄN=========huomenna========ylihuomenna=====>>>> (dünden önce) (dün) (BUGÜN) (yarın) (yarından sonra)
Hauska Viikonloppua! (iyi haftasonları)
Faydalı Linkler:
https://uusikielemme.fi/finnish-vocabulary/vocabulary-lists/the-days-of-the-week-viikonpaivat/
https://areena.yle.fi/audio/1-4311810 (bu şarkıda size hediyem olsun 😁)
https://www.youtube.com/watch?v=lZRjsmVeIBo (fişek gibi eğlenceli bir video)
Kuukauedet, Vuodenajat (Aylar, Mevsimler)
Kuukauedet, Vuodenajat (Aylar, Mevsimler)
Kuukauedet
Kuukauedet
Ocak : tammiku
Şubat : helmikuu
Mart : maaliskuu
Nisan : huhtikuu
Mayıs : toukokuu
Haziran : kesäkuu
Temmuz : heinäkuu
Ağustos : elokuu
Eylül : syyskuu
Ekim : lokakuu
Kasım : marraskuu
Aralık : joulukuu
HUOM:
1) Milloin? yani Ne Zaman? sorusuna cevap verirken ayların sonuna -ssa ekliyoruz; toukokuussa, joulukuussa gibi.
2) Ocak ayından Şubat ayına kadar demek için öncelikle -sta daha sonra -mihin kullanıcaz. Mihin burada -hun olarak kullanılmaktadır. Örneğin: "Olen töissä tammikuusta kesäkuuhun": Ocak ayından Haziran ayına kadar çalışıyorum. Ocak-Haziran ayları çalışıyorum.
3) Bazı zarfların kullanımı: "alkaen" ve "lähtäien" : (den itibaren) anlamına gelmektedir. "asti" : ( -e kadar) anlamına gelmektedir. "mennessä " : (-e kadar ingilizcedeki "by") anlamına gelmektedir. Örnekler:
Tammikuusta alkaen työvuorot pitenevät. : Ocak ayından itibaren vardiyalar uzatılacak.
Aurinko paistaa lokakuuhun asti. : Ekim ayına kadar güneş parlıyor.
Joulukuuhun mennessä tiedetään vastaukset. : Aralık ayına kadar cevapları bileceğiz.
4) Gelecek ay anlamına gelen bazı ifadeler vardır. Bunlar: “tässä kuussa”, “viime kuussa” ve “ensi kuussa” Lütfen kullanırken viime kuukausi ya da viime kuukaudessa şeklinde kullanmayın! En çok yapılan hatalardan biridir. “Kuussa” ayrıca bir ay boyunca (ayda bir kez, ayda iki kez, vb.) ve bir şeyin ne sıklıkta (kaç kez) meydana geldiğini söylemek için de kullanılır. Örneğin;
Matkustin viime kuussa Tallinnaan. : Geçen ay Tallinn'e gittim.
Muutan ensi kuussa Helsinkiin. : Gelecek ay Helsinki'ye taşınacağım.
Tässä kuussa on 28 päivää. : Bu ay 28 gün var.
Käyn isän haudalla kaksi kertaa kuussa. : Ayda iki kez babamın mezarını ziyaret ediyorum.
5) Bir ay önce ya da üç ay sonra demek içinde bazı kalıplar kullanırız. Bunlar: "sitten" geçmişi ifade eder ve belirtilen zaman aralığından sonra gelir. Bir ay önce olan bir olay için “kuukausi sitten” kullanırız. Dikkat edin! “yksi kuukausi sitten” kullanmayın. Çünkü yksi açık olarak zaten belirtilmiştir. “Päästä” ve “kuluttua” geleceği ifade eder ve belirtilen zaman aralığından sonra gelir. “kuukauden päästä” ya da “kuukauden kuluttua” kullanırken tekrar yksi kullanmaktan kaçının ve dikkat edin!
Aloitin kurssin kaksi kuukautta sitten. : Kursa iki ay önce başladım.
Kurssini alkaa kahden kuukauden päästä. : Kursum iki ay içinde başlayacak.
Kolmen kuukauden kuluttua syksy alkaa taas. : Üç ay içinde sonbahar tekrar başlayacak.
Vuodenajat
Vuodenajat
Milloin?
İlkbahar : talvi 🌿🍃🌅🏕️ talvella
Yaz : kevät 🏊🍧⛱️🕶️ keväällä
Sonbahar : kesä 🍂🍁🍃🌬️ kesällä
Kış : syksy ⛄❄️🎅⛷️ syksyllä
HUOM:
Mevsimlerde "gelecek" ifadesi için "ensi" kullanırIz ve sonlarına "-nä" ekleriz. Örneğin; gelecek kış.
Mevsimlerde "geçen" ifadesi için "viime" kullanırIz ve sonlarına "-nä" ekleriz. Örneğin; geçen kış.
ensi/ viime keväänä
ensi/ viime kesänä
ensi/ viime syksynä
ensi/ viime talvena
Önemli bazı günler:
Yılbaşı : joulu
Yeni Yıl : uusivuosi
Epifani (dini bayram) : loppiainen
Sevgililer günü : ystävänpäivä (Finlandiya'da arkadaşlık günü olarak kutlanır)
Paskalya : pääsiäinen
Mayıs Başlangıcı : vappu
Yaz Ortası : juhannus
Bağımsızlık Günü ( 6 Aralık) : itsenäisyyspäivä
Faydalı Linkler:
https://uusikielemme.fi/finnish-vocabulary/vocabulary-lists/the-months-kuukaudet/
https://uusikielemme.fi/finnish-vocabulary/interesting-words/the-meaning-of-the-finnish-months/
http://www.finteresting.net/ (meraklısına ayların fince anlamları)
https://kotisuomessa.fi/web/site-82538/state-jurdimbsei/page-108022
https://tr.speaklanguages.com/fince/kelime/aylar-ve-mevsimler
https://www.lingohut.com/tr/v350017/fince-dersleri-hava-ve-mevsimler
Sää, Vuorokausi (Hava Durumu, Günün Zamanları)
Sää, Vuorokausi (Hava Durumu, Günün Zamanları)
Millainen sää / ilma tänään on? (Bugün Hava Nasıl?)
Millainen sää / ilma tänään on? (Bugün Hava Nasıl?)
Ilma on kaunis : Hava güzel.
On kaunis ilma : Güzel bir hava.
On kaunis päivä : Güzel bir gün.
On pilvinen päivä : Bulutlu bir gün.
On kylmä ulkona : Dışarısı soğuk.
On melko kylmä päivä : Oldukça soğuk bir gün.
Temel Hava Durumu İfadeleri
Temel Hava Durumu İfadeleri
Güneş Parlıyor : Aurinko paistaa
Güneşli : On aurinkoista
Gerçekten Sıcak : On oikein kuuma
Bulutlu : On pilvistä
Parçalı Bulutlu : On puolipilvistä
Açık : On selkeää
Sisli : On sumuista
Yağmur : Sataa
Yağmurlu : Sataa vettä
Yağmur yağmıyor : Ei sada
Dün yağmurluydu : Eilen satoi
Karlı : Sataa lunta
Kaygan (zemin) : On liukasta
Karla karışık yağmur : Sataa räntää
Dolu : Sataa rakeita
Rüzgarlı : Tuulee, On sateista
Çok rüzgarlı : Tuulee oikein kovasti
Fırtına : On myrsky
Şimşek : On ulkonilma
Gök gürültüsü : Salamoi
Kuinka monta astetta ulkona on? ( Dışarısı kaç derece?)
Kuinka monta astetta ulkona on? ( Dışarısı kaç derece?)
On kaksi astetta pakkasta : İki derece donma var.
On miinus kaksi astetta : Eksi iki derece.
On -20 astetta. On kylmä. : -20 derece. Soğuk.
On +25 astetta. On lämmin. : +25 derecedir. Sıcak.
Terimsel İfadeler
Terimsel İfadeler
aste : derece
aurinko : güneş
halla : don
helle : sıcak hava dalgası
hurrikaani : kasırga
kostea : nemli
lumi : kar
pilvi : bulut
pouta : kuru hava
räntä : karla karışık yağmurlu
sade : yağmur
sadekausi : yağmur mevsimi
sadekuuro : sağanak yağmur
sadetihku : yoğun yağmur
salama : şimşek
sateenkaari : gökkuşağı
selkeä : açık
sumu : sis
sää, ilma, keli : hava
taivas : gökyüzü
tulva : sel
tuuli : rüzgar
ukkonen : fırtına
viileä : serin
sääennuste : hava durumu tahmini
HUOM!
“On pilvistä” veya “On kylmä” derken bir ifade kullanmayacaksınız! Bu ifadelerin önüne “se” eklemeyin (örn. Se on pilvistä.)
Hava durumu ile ilgili soru cümleleri:
Hava durumu ile ilgili soru cümleleri:
Millainen ilma tänään on? : Bugün nasıl bir hava var?
Onko kaunis ilma tänään? : Bugün hava güzel mi?
Paistaako aurinko? : Güneş parlıyor mu?
Sataako? : Yağmur yağıyor mu?
Sataako lunta? : Kar yağıyor mu?
Luvattiinko sadetta? : Yağmuru tahmin ettiler mi?
Tuuleeko? : Rüzgar var mı?
Kuinka monta astetta on? : Kaç derece?
Kuinka kylmä on? : Ne kadar soğuk?
Onko pakkasta? : Don var mı?
Hava Sıfatlarının Kullanımı:
Hava Sıfatlarının Kullanımı:
Nominative Anlamı Partitiivi Anlamı
On pilvinen päivä. Bulutlu bir gün. On pilvistä. Bulutlu.
On sateinen päivä. Yağmurlu bir gün. On sateista. Yağmurlu.
On tuulinen päivä. Rüzgarlı bir gün. On tuulista. Rüzgarlı.
On aurinkoinen päivä. Güneşli bir gün. On aurinkoista. Güneşli.
On sumuinen päivä. Sisli bir gün. On sumuista. Sisli.
Vuorokausi (24h): lla/llä
Vuorokausi (24h): lla/llä
aamulla : sabah, sabahleyin
aamupäivällä : seher, öğleden sonra
päivällä : gündüzleyin
iltapäivällä : öğleden sonra
illalla : akşamleyin
yöllä : geceleyin
aamuyöllä : erken saatler
Faydalı Linkler:
Värit (Renkler)
Värit (Renkler)
"Kör (sokea) ya da renk körü (värisokea) olmadığımız sürece dünya renkli (värikäs) bir yerdir. Renkler, en güzelleri gökkuşağında (sateenkaari) temsil edilen her türlü ton(sävy) ile gelir.
Ana Renkler
Ana Renkler
ruskea : kahverengi
harmaa : gri
punainen : kırmızı
valkoinen : beyaz
hopea : gümüş
turkoosi : turkuaz
oranssi : turuncu
keltainen : sarı
khaki : haki
vihreä : yeşil
kulta : altın
lila : lila
musta : siyah
pinkki : pempe
sininen : mavi
violetti : mor
Detaylı Renkler
Detaylı Renkler
vaaleansininen : açık mavi
tummansininen : koyu mavi
taivaansininen : gökyüzü mavisi
vauvansininen : bebek mavisi
kirkkaansininen : açık mavi
indigosininen : çivit mavisi
vaaleanpunainen : pempe
tummanpunainen : koyu kırmızı
tulenpunainen : ateş kırmızısı
viininpunainen : şarap kırmızısı
kirsikanpunainen : kiraz kırmızı
kirkkaanpunainen : parlak kırmızı
rubiininpunainen : yakut
tiilenpunainen : kiremit kırmızısı
vaaleanvihreä : açık yeşil
tummanvihreä : koyu yeşil
harmaanvihreä : gri yeşil
limenvihreä : limon yeşil
mintunvihreä : nane yeşil
myrkynvihreä : zehir yeşil
oliivinvihreä : zeytin yeşil
smaragdinvihreä : zümrüt yeşili
vaaleanruskea : açık kahverengi
tummanruskea : koyu kahverengi
kastanjanruskea : kestane kahverengi
aprikoosinvärinen : kayısı rengi
hiekanvärinen : kum rengi
kullanruskea : kehribar
kermanvärinen : krem rengi
luumunvärinen : erik rengi
mandariininvärinen : mandalina rengi
HUOM:
Renklerde soru cümlesi olarak “minkävärinen” (ne renk) ve “millainen” (ne tür) kullanılır.
Cümlede kullanılan renkler kelimeler ile ilişkilidir. Örneğin kelime -ssa aldıysa renk de alır. Mesela; vihreä takki (yeşil ceket), vihreät housut (yeşil pantalon) gibisinden. musta talo (siyah ev) dönüşerek mustassa talossa (siyah bir evde) olur.
Renkler ile ilgili bazı cümleler;
Renkler ile ilgili bazı cümleler;
“Ruoho on aina vihreämpää aidan toisella puolella.”
Çitin diğer tarafında çim daima daha yeşildir. (yani, işler diğer insanlar için daima kolay gözükür)
“Rakkaus on aiheuttanut minulle harmaita hiuksia.”
Aşk benim için gri saçlara sebeb oldu (yani, sevgi birçok sıkıntı ve üzüntüye sebeb oldu)
“Hän ajoi punaisia päin.”
Kırmızıya kadar sürdü (yani, kırmızı ışıkta geçti)
Faydalı Linkler:
https://www.youtube.com/watch?v=-98OHmZFJUU
https://www.youtube.com/watch?v=yr5XytMmWAk
https://www.youtube.com/watch?v=LZ6Ezr71s2w
https://www.lingohut.com/tr/v349507/fince-dersleri-renkler
K-P-T Vaihtelu (k-p-t kuralı)
K-P-T Vaihtelu (k-p-t kuralı)
Bu kural Fince'de olmazsa olmazdır. İlk başta zor gibi gelse de zamanla daha rahat kavranıyor. Bu bölümde hepsini anlatmayacağım çünkü her pozisyona göre değişiklik gösteriyor. Onlardan önce kuralları, fiilleri, partitiivileri vs. bilmeniz gerekiyor. Çalışmalar ilerledikçe anlaşılması daha kolay olacaktır. Şimdilik ne olduğuna bakalım.
Fince 'de sizlerde fark ettiyseniz sürekli kelimelerin sonuna ekler ekliyoruz (ssa, lla, lle, sta vs.) Örneğin;
Auto : Araba.
Olen autossa : Arabanın içindeyim.
Menen työhön autolla : İşe arabayla gidiyorum.
Tulen ulos autosta : Arabadan çıkıyorum.
Bununla beraber bazı zamanlar kelimelerin akışının ve telaffuzunun daha kolay olması için sonlarına ekler alır. Aslında Türkçe'de de buna benzer birçok durum vardır. Ondan dolayı bu duruma çok yabancı olmayacağız.
Bir kelimeye ek eklemeden önce onun kökünü yani vartalosunu bilmemiz gerekir. Aynı zamanda kelime türünü de bilmemiz gerekir. Ondan sonra eklemeler düzenlenebilir. Örnekler ile daha iyi pekişecek.
Helsinki : Helsinki Asun Helsingissä : Helsinki'de yaşıyorum.
Matto : halı, kilim Kissa nukkuu matolla : Kedi kilimin üzerinde uyuyor.
Kauppa : market Olen kaupassa : Ben marketteyim.
❗ İlk kelimelerde italik olarak belirttiğim harfler (k,tt,pp) güçlü yani vahva, diğer tarafta belirttiklerim zayıf yani heikko.
Vahva Heikko Perusmuoto Missä?
Vahva Heikko Perusmuoto Missä?
KK K Pankki Pankissä
PP P Kauppa Kaupassa
TT T Katto Katossa
K - Joki Joessa
P V Halpa Halvassa
T D Pöytä Päydässä
RT RR Parta Parrassa
LT LL Silta Sillassa
NT NN Ranta Rannassa
NK NG Helsinki Helsingissä
MP MM Kampa Kammassa
Örnek Cümleler;
Örnek Cümleler;
kk - k : Tämä on Afrikka. Somalia on Afrikassa.
pp - p : Tämä on kuppi. Kahvi on kupissa.
tt - t : Tämä on katto. Kissat ovat katolla
k : Koneessa on vika. Hän korjaa vian
p - v : Takki on halpa. Hän osti halvan takin
t - d : Marialla on äiti. Mikä äidin nimi on?
nk - ng : Helsinki on Suomen pääkaupunki. Asutko Helsingissä?
nt - nn : Mikä on auton hinta? Nyt on halvat hinnat!
mp - mm : Tämä on kampa. Hän ostaa kamman.
lt - ll : Pian on ilta. Mitä teet illalla?
rt - rr : Omarilla on parta. Hän ajaa parran.
❗ Ei k-p-t-vaihtelua (bu ekler KPT kuralına uymaz, değişim olmaz)
sk - sk : Tämä on tasku. Mitä taskussa on?
st - st : Tämä on posti. Postissa on jono.
tk - tk : Varaan matkan. Lähden matkalle.
kaksi vokaalia lopussa (sonunda sesli iki harf alır)
keittiö - keittiössä
vapaa maa - vapaassa maassa
❗❗ Bu kural fiiller ile de kullanılır. Sadece temel bilgileri paylaşacağım. İlerleyen derslerde daha detaylı fiilleri anlatacağım.
Verb-type 1. : Vahva --> Heikko (Sadece minä, sinä, me ve te)
Verb-type 2. : KPT neredeyse uygulanmaz.... "nähdä" ve "tehdä" istisna fiilerdir.
Verb-type 3. : Heikko --> Vahva
Verb-type 4. : Heikko --> Vahva
Verb-type 5. : KPT uygulanmaz
Verb-type 6. : Heikko --> Vahva
Faydalı Linkler;
https://www.youtube.com/watch?v=Tzmy75a0HI0
https://www.youtube.com/watch?v=hytM4wECv2E
https://www.youtube.com/watch?v=b_uKpdizS_c
https://mycourses.aalto.fi/pluginfile.php/622853/mod_resource/content/1/KPT-vaihtelu.pdf
Genetiivi "n"
Genetiivi "n"
Sahiplik bildirirken;
Sahiplik bildirirken;
Genetiivi, sahiplik bildirirken kullanılır. Kelimenin sonuna "n" gelir. Cümle içindeki kelimeler ( zamir, sıfat, isim) birbiri ile ilişkilidir. Hepsinin sonuna "n" takısı getirilir. Örnekler;
[Tämän nuoren naisen] mekko on sininen : [Bu genç kadının] elbisesi mavidir.
[Annan siskon entisen miehen] kaappi on lukossa. : [Anna’nın kızkardeşinin eski kocası] ’nın dolabı kilitli
[Tuon vihaisen miehen vaarallisen koiran] kaulapanta on irti. : [O kızgın adamın tehlikeli köpeğinin] tasması gevşek.
[Tuon miehen lompakko] jäi pöydälle. : [O adamın cüzdanı] masada kaldı.
[Mikon lempiväri] on musta. : [Mikko'nun en sevdiği renk] siyahtır.
[Naapurin apua] ei tarvita. : [Komşunun yardımına] gerek yok.
[Suomalaisten asenne] on kielteinen. : [Finlilerin tutumu] olumsuzdur.
[Oppaan selitykset] olivat mielenkiintoisia. : [Rehberdeki açıklamalar] ilginçti.
[Äidin tyttönimi] on Nieminen. : [Annenin kızlık soyadı] Nieminen.
Edatların önünde;
Edatların önünde;
Fince'de edatlar genellikle başka bir nesneye göre konumu belirtmek için kullanılır. Örneğin, Päällä (üstte), lähellä (yakın), vieressä (yanında). Genellikle edatların tamamlayıcıları genetiivi alır. Örnekler;
[Television päällä] on kukkaruukku. : [Televizyonun üzerinde] bir saksı var.
[Television takana] on seinä. : [Televizyonun arkasında] duvar var.
[Television lähellä] tapahtuu kaikenlaista. : [Televizyonun yakınında] birçok şey olur.
Hiiri on [jääkaapin alla]. : Fare [televizyounun altında].
[Koulun vieressä] on karkkikauppa. : [Okulun yanında] bir şekerci dükkânı var.
[Liisan kanssa] on aina hauskaa. : [Liisa ile] her zaman eğlencelidir.
Gerekliliği ifade ederken;
Gerekliliği ifade ederken;
Fince'de, gerekliliği ifade eden fiillerle (täytyy, pitää, kannattaa) genetiivi kullanılır. Gereklilik aynı zamanda genetivii de gerektiren daha ileri “on mentävä” cümle yapısı ile de ifade edilebilir. Örnekler;
Minun täytyy käydä kaupassa tänään. : Bugün dükkana gitmek zorundayım.
Sinun kannattaa tulla ajoissa. : Zamanında gelmelisin.
Aleksin pitää siivota huoneensa nyt. : Aleksi şimdi odasını temizlemeli.
Isoäidin on pakko asua vanhainkodissa. : Büyükanne bir huzurevinde yaşamak zorunda.
Sinun ei pitäisi olla täällä. : Burada olmamalısın.
Bir cümlenin nesnesi ile;
Bir cümlenin nesnesi ile;
Bu konular "objekti" bölümünde daha detaylı işlenecektir. Bazı noktalarda kafa karıştırıcı olabilir. Kısaca örnek verelim;
Minä syön omenan. : Bütün bir elmayı yerim. / Bütün bir elmayı yemeyi planlıyorum.
Minä syön omenaa. : Biraz elma yerim. / Şu anda bir elma yiyorum.
Minä luen kirjan. : Bütün kitabı okudum. / Tüm kitabı okumayı planlıyorum.
Minä luen kirjaa. : Bu kitabın bazılarını okudum. / Şu anda bu kitabı okuyorum.
❗❗ Genetivii kullanıldığı birçok yer vardır. Genel olarak kelimelerin sonuna "n" harfinin gelmesidir. Partitiivi konusu sonrasında buraya tekrar döneceğiz. Kelimelerin sonuna "n" geliyor ancak kelime neredeyse tamamen değişiyor partitiivi halini alıyor. Aynı zaman da Fince'de yeni ve eski kelimelerde vardır. Eski kelimlerden olan "uusi" de -si gider -de gelir ve "uude" olur. Onunda partitiivisi "uutta" olur. Genetiivi ise "uuden" olur.
Faydalı Linkler;
Partitiivi
Partitiivi
Partitiivi Fince'nin bel kemiklerinden biridir. Anlaşılması bazı noktalarda güç olabilir. Birçok dil de eş benzeri yoktur. Biz öncelikle Partitiivi (P) cümle oluşumlarını ele alacağız daha sonra da nerelerde, nasıl, hangi amaçla kullanıldığına bakacağız. Başlayalım!
Partitiivi Oluşumu
Partitiivi Oluşumu
- Kişi zamirlerinde dönüşüm;
Zamir Partitiivi Cümle Anlamı
minä minua Minua ärsyttää. Kendimi rahatsız hissediyorum.
sinä sinua En rakasta sinua. Seni sevmiyorum.
hän häntä Odotan häntä asemalla. Onu istasyonda bekliyorum.
me meitä Etkö nähnyt meitä? Bizi görmedin mi?
te teitä Teitä väsyttää. Yorgun hissediyorsunuz.
he heitä Älä kuuntele heitä. Onları dinleme.
kuka ketä Ketä sinä rakastat? Kimi seviyorsun.
- Ünlü ile biten isimlere (-a/-ä, -u/-y, -o/-ö), -a/-ä eklenir;
kala : kalaa : tavuk
talo : taloa : ev
loma : lomaa : tatil
melu : melua : gürültü ,ses
helppo : helppoa : kolay
tyyny : tyynyä : yastık
seinä : seinää : duvar
hylly : hyllyä : raf
sänky : sänkyä : yatak
homma : hommaa : iş
- Ünsüz ile, iki ünlü ile ve tek heceli olup iki ünlü ile biten isimlere -ta/-tä eklenir;
sampoo : sampoota : şampuan
elokuu : elokuuta : ağustos
essee : esseetä : makale
mies : miestä : adam
askel : askelta : adım
lyhyt : lyhyttä : kısa
maa : maata : ben
syy : syytä : neden, sebep
puu : puuta : ağaç
yö : yötä : gece
- İki farklı harf ile biten sıfatlar;
Sıfatlar genellikle -ea / eä ile biter. Bu durumlarda kelime sonlarında hem -a /-ä hem de -ta / -tä kullanabiliriz. Şu anki Fince'de -a çok yaygındır bu yüzden bu formun kullanılması daha çok önerilir. Konuşma dilinde de vaikeeta, tärkeetä ve nopeeta gibi uzun sesli harfler ile duyacaksınız. Örnekler;
vaikea : vaikeaa / vaikeata : zor
pimeä : pimeää / pimeätä : karanlık
nopea : nopeaa / nopeata : hızlı
tärkeä : tärkeää / tärkeätä : önemli
haalea : haaleaa / haaleata : ılık
- İki farklı harf ile biten isimler;
-ia ve -ea/-eä ile biten isimler sonuna -a/-ä alır. Diğer durumda iki harf kombinasyonuna sahip isimler ta/-tä alır. Örnekler;
asia : asiaa : Asya
arabia : arabiaa : Arabça
fobia : fobiaa : fobi
kallio : kalliota : kaya
video : videota : video
valtio : valtiota : durum
- Sonu -i ile bitenler;
Fince'de yeni ve eski kelimeler vardır. Bunlara Partitiivi getirirken farklılıklar olmaktadır. Bakalım;
Yeni kelimlerde sonu -i ile biten isimler -a/-ä alır.
Yeni kelimeler genellikle banka vs. ile ilgilidir. pankki, paperi gibi. Bu kelimeler daha kolaydır. Kelime sonunda düşme ya da değişme olmaz. Örnekler;
banaani : banaania : muz
posti : postia : posta
pankki : pankkia : bank
paperi : paperia : kağıt
adverbi : adverbia : zarf
Eski kelimlerde sonu -i ile biten isimlerde -i düşer yerine -ea/-eä gelir.
Eski kelimeler genellikle doğa ile ilgili kelimelerdir. Doğa çok eskiden beri olduğu için ona ilk başlarda isimler konulmuş. Örneğin anne (äiti ) kelimesinin de baya eski olması gerekirken yeni kelimedir. Bu kadar derin düşünmezsek kafa çok karışmaz.
suomi : suomea : Finlandiya
järvi : järveä : göl
lehti : lehteä : dergi
nimi : nimeä : isim
ovi : ovea : kapı
Eski kelimelerde sonu -si ile biten isimlerde -si düşer yerine -tta/-ttä gelir.
Bunlar sonu -si ile biten daha eski kelimelerdir. Bu kural sadece eski kelimeler içindir. Mesela kurssi (kurssia) ve marssi (marssia) gibi yeni kelimeler bu kuralın dışındadır.
uusi : uutta : yeni
käsi : kättä : el
kuukausi : kuukautta : ay
reisi : reittä : uyluk
vesi : vettä : su
Eski kelimelerde sonu -li, -ni veya -ri le biten isimlerde -i düşer yerine -ta/-tä gelir.
Bu kural tam anlamıyla kusursuz değildir. Mesela -hi ile biten lohi kelimesi lohta olur. Bu kuralın sadece eski kelimeler için olması da önemlidir. Yani lääkäri (lääkäriä), jonglööri (jonglööria) ve konduktööri (konduktööria) gibi kelimeler bu kuralın dışında tutulur. İstisna: lapsi > lasta; lumi > lunta.
pieni : pientä : küçük
nuori : nuorta : genç
suuri : suurta : büyük
kieli : kieltä : dil
hiiri : hiirtä : fare
- Sonu -e ile biten kelime sonuna -tta/-ttä eklenir;
huone : huonetta : oda
lentokone : lentokonetta : uçak
parveke : parveketta : balkon
kirje : kirjettä : mektup
koe : koetta : test
-e ile bitmesine rağmen bu kuraldan muaf olan bazı kelimeler vardır. Bunlar; (ville → villeä) ve (kolme → kolmea, itse → itseä, nukke → nukkea).
- Sonu -nen ile biten kelimelerde -nen düşer yerine -sta/-stä gelir;
nainen : naista : kadın
iloinen : iloista : neşeli
toinen : toista : ikinci
hevonen : hevosta : at
sininen : sinistä : mavi
- Sonu -us/ys ile bitenler;
Normalde -us ile biten kelimelere -ta eklenir ancak -us ile bitmesine rağmen farklı davranan kelimeler vardır. Bu başlı başına incelenmesi gereken ayrı bir konudur. Tekil çoğul durumlar, farklı formalarda durumları etkilemektedir. Dersimiz ilerledikçe bu konulara bakacağız. Ama meraklısına link bırakıyorum; https://uusikielemme.fi/finnish-vocabulary/words-ending-in/us-ukse-versus-us-ude/
rakkaus : rakkautta : aşk
ystävyys : ystävyyttä : dostluk
mahdollisuus : mahdollisuutta : fırsat
opetus : opetusta : öğretim
kysymys : kysymystä : soru
Doğru konjugasyonu bulmak için bazı yönergeler:
❗ Eğer sözcük bir fiile dayanıyorsa (opettaa > opetus) genellikle -ta kuralını uygular.
❗ Eğer sözcük bir sıfata dayanıyorsa (pimeä > pimeys ) –tta kuralını uygular.
❗ Eğer sözcük bir isme dayanıyorsa (ystävä > ystävyys ) –tta kuralını uygular.
❗ Eğer kelime –uus/yys ile bitiyorsa –tta kuralını uygular.
Partitiiviler Nerede Kullanılır?
Partitiiviler Nerede Kullanılır?
1) Sayılardan sonra;
1) Sayılardan sonra;
yksi kuppi : kaksi kuppia : iki kap
yksi olut : kolme olutta : üç bira
yksi nainen : neljä naista : dört kadın
yksi talo : nolla taloa : sıfır ev
❗ "Yksi" den sonra P kullanılmaz ama "nolla" dan sonra kullanılır.
2) Miktar ifade eden kelimelerden sonra;
2) Miktar ifade eden kelimelerden sonra;
monta banaania : birçok muz
kuppi kahvia : bir fincan kahve
kulho mysliä : bir kase müsli
pullo viiniä : bir şişe şarap
metri köyttä : bir metre halat
3) Belirsiz miktarlarda;
3) Belirsiz miktarlarda;
Juon kahvia. : Kahve içerim.
Syön keittoa. : Çorba yerim.
Syön makkaraa. : Sosis yerim.
Ostan maitoa. : Süt alıyorum.
Lasissa on mehua. : Bardakta meyve suyu var.
4) Olumsuz cümlelerde;
4) Olumsuz cümlelerde;
Minulla ei ole autoa. : Arabam yok.
En osta tätä puseroa. : Bu süveteri almıyorum.
Täällä ei ole uima-allasta. : Burada yüzme havuzu yok.
En avannut ikkunaa. : Pencereyi açmadım.
5) Yaptığım işler hala devam ederken;
5) Yaptığım işler hala devam ederken;
Minä pesen ikkunaa : Camı siliyorum.
Luen kirjaa. : Kitap okuyorum.
Minä söin omenaa : Biraz elma yedim.
6) Partitiivi Fiilleri ile;
6) Partitiivi Fiilleri ile;
Fince'de bazı fiiller P ile kullanılır. Buradan bakabilirsiniz; https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/grammatical-cases/partitive-verbs-partitiiviverbit-list/
rakastaa : Minä rakastan sinua. : Seni seviyorum.
odottaa : Sinä odotat bussia. : Sen otobüs bekliyorsun.
pelata : Hän pelaa tennistä. : O tenis oynar.
ajaa : Minä ajan autoa. : Ben oraba sürüyorum.
auttaa : Me autamme häntä. : Biz ona yardım ederiz.
7) Edatlar ile;
7) Edatlar ile;
Fince'de edatlar oldukça nadirdir ancak vardır: https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/syntax/constructions/finnish-prepositions-prepositiot-partitiivi/
ennen : Tulin kotiin ennen sinua. : Senden önce eve geldim.
ilman : Tulin kotiin ilman takkia. : Eve ceketsiz geldim.
Faydalı Linkler;
Verbtype (Fiiller)
Verbtype (Fiiller)
Fince'de 6 tip fiil vardır. Kitaplarda genellikle 5 tanesi gösterilir biz hepsini detaylı bir şekilde işleyeceğiz. Tüm fiiler durumlarına ve tiplerine göre farklı formlara bürünür. Hadi başlayalım!
Verbtype 1
Verbtype 1
Fince'de en yaygın olarak kullanılan fiil türüdür.
Son iki harfi (-aa, -ea, -eä, -ia, -iä, -oa, -ua, -yä, -ää, -öä) olan fiiler 1. türdür. Bu fiilerin mastar halini bulmak için -a ya da -ä harfleri kaldırılır. Örnekler;
Puhua (konuşmak) kysyä (sormak)
minä : puhun : kysyn
sinä : puhut : kysyt
hän : puhuu : kysyy --->> (hän; ünlü alır, uzatılır)
me : puhumme : kysymme
te : puhutte : kysytte
he : puhuvat : kysyvat
❗ Bu fiil türü ile ilgili daha fazla bilgi, tonlama ve K-P-T kuralı için bu harika siteyi ziyaret edebilirsiniz :https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/consonant-gradation/verbtype-1-consonant-gradation/
Bazı yaygın 1.tip Fiiller:
ajaa (sürmek), alkaa (başlamak) KPT, antaa (vermek) KPT, asua (yaşamak bir yerde), auttaa (yardım etmek) KPT, etsiä (bir şey aramak, bakmak), herättää (uyanmak) KPT, hoitaa (önemsemek) KPT, huutaa (bağırmak) KPT, katsoa (izlemek, bakmak), kirjoittaa (yazmak) KPT, lukea (okumak) KPT, lähteä (ayrılmak) KPT, maksaa (ödemek), muistaa (hatırlamak), neuvoa (tavsiye vermek), odottaa (beklemek) KPT, ostaa (satın almak), ottaa (almak) KPT.
Verbtype 2
Verbtype 2
Son iki harfi (-da/-dä. ) olan fiiler 2. türdür. Bu fiilerin mastar halini bulmak için -da/-dä. harfleri kaldırılır. Örnekler;
Juoda (içmek) Syödä (yemek yemek)
minä : juon : syön
sinä : juot : syöt
hän : juo : syö --->> (hän; ünlü almaz, uzatılmaz)
me : juomme : syömme
te : juotte : syötte
he : juovat : syövät
❗ Bu fiil türünde sadece iki istisna vardır. Bunlar; tehdä (yapmak) ve nähdä (görmek). Çekimleri şu şekilde olur.
tehdä (yapmak) -tee nähdä (görmek) -näe
minä : teen : näen
sinä : teet : näet
hän : tekee : näkee
me : teemme : näemme
te : teette : näette
he : tekevät : näkevät
Bazı yaygın 2.tip Fiiller:
analysoida (analiz yapmak), imuroida (vakumlamak, süpürmek), jäädä (kalmak), kommunikoida (iletişim kurmak), käydä (ziyaret etmek) ,myydä (satmak), pysäköidä (park yapmak) ,soida (çalmak), tuoda (getirmek), uida (yüzmek)
Verbtype 3
Verbtype 3
Bu harfler ile biten (-lla/-llä, -nna/-nnä, -rra/-rrä, -sta/-stä ) fiiler 3. türdür. Bir nevi iki ünsüz bir ünlü ile biten fiiller diyebiliriz. Bu fiillerin mastar halini bulmak için -la/-lä, -na/-nä, -ra/-rä, -ta/-tä. harfleri kaldırılır ve çekimlemeden önce -e- ekleriz. Örnekler;
Tulla (gelmek) Mennä (gitmek)
minä : tulen : menen
sinä : tulet : menet
hän : tulee : menee --->> (hän; ünlü alır, uzatılır)
me : tulemme : menemme
te : tulette : menette
he : tulevat : menevät
❗ Bu fiil türü ile ilgili daha fazla bilgi, tonlama ve K-P-T kuralı için bu harika siteyi ziyaret edebilirsiniz :https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/consonant-gradation/verbtype-3-consonant-gradation/
Bazı yaygın 3.tip Fiiller:
ajatella (düşünmek) KPT, hymyillä (gülümsemek), julkaista (yayınlamak), juosta (koşmak) KPT, jutella (yazışmak) KPT, kuulla (duymak), kuunnella (dinlemek) KPT,kävellä (yürümek), olla (olmak), opetella (öğrenmek) KPT, opiskella (çalışmak), panna (koymak), pestä (yıkamak), purra (ısırmak), ratkaista (çözmek), riidellä (tartışmak) KPT, suudella (öpmek) KPT, tapella (kavga etmek) KPT, työskennellä (iş-çalışmak) KPT
Verbtype 4
Verbtype 4
Bu harfler ile biten ( -ata/-ätä, -ota/-ötä, -uta/-ytä ) fiiler 4. türdür. Bu fiillerin mastar halini bulmak için -t harfini kaldırılır (❗❗ son harf olan -a değil). Bazı kaynaklar ise -ta kaldırıp sonra -a ekleriz diyor. Sıkıntı yok ikiside aynı mühim olan olayı anlamak. Örnekler;
Haluta (istemek) Pakata (paketlemek)
minä : haluan : pakkann
sinä : haluaa : pakkant
hän : thaluaa : pakkaa -->(hän; ünlü alır, uzatılır => ancak tek ünlü alır hän halua+a (doğru), osaa+a (yanlış))
me : haluamme : pakkanmme
te : haluatte : pakkantte
he : haluavat : pakkanvat
❗ Bu fiil türü ile ilgili daha fazla bilgi, tonlama ve K-P-T kuralı için bu harika siteyi ziyaret edebilirsiniz : https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/consonant-gradation/verbtype-4-consonant-gradation/
Bazı yaygın 4.tip Fiiller:
avata (açmak), erota (boşamak), haluta (istemek), herätä (uyanmak), huomata (farkına varmak), hypätä (zıplamak) KPT, juoruta (dedikodu yapmak), kadota (kaybolmak) KPT, lakata (durmak) KPT, luvata (söz vermek) KPT, pelata (oynamak top), pelätä (kormak) KPT, piffata (tehdit etmek), siivota (temizlemek), tavata (tanışmak KPT, tilata (sipariş vermek), vastata (cevap vermek)
Verbtype 5
Verbtype 5
Son harfi (-ita/-itä) biten fiiler 5. türdür. Bu fiilerin mastar halini bulmak için-ta/-tä harfi kaldırılır ve çekimlemeden önce -tse- ekleriz. Aynı zamanda bazı kaynaklar -ita/-itä ( -i harfi de dahil) harfini kaldırmamızı ve daha sonra itse- eklememizi söyler. İki türlü de sonuç aynı, hangisi sizin için uygunsa. Örnekler;
Häiritä (rahatsız etmek) Tarvita (ihtiyacı olmak)
minä : häiritsen : tarvitsen
sinä : häiritset : tarvitset
hän : häiritsee : tarvitsee --->> (hän; ünlü alır, uzatılır)
me : häiritsemme : tarvitsemme
te : häiritsette : tarvitsette
he : häiritsevät : tarvitsevat
Bazı yaygın 5.tip Fiiller:
havaita (algılamak), hillitä (kısıtlamak), häiritä (rahatsız etmek), kyyditä (yolcu taşımak, birini taşımak), mainita (bahsetmek), merkitä (işaretlemek), palkita (ödüllendirmek), tarvita (to need), tulkita (yorumlamak)
Verbtype 6
Verbtype 6
Fince'de en nadir olarak kullanılan fiil türüdür. Bu fiiller genellikle "bir şey olmak" gibi anlama gelmektedir. Bir durumdan diğerine değişiklik anlamına gelir. ( soğuk sıcak olmak, yaşlı olmak vb). Bununla beraber bu metodu takip etmeyen istisnalar da vardır. Değişiklik anlamına gelen bu fiillerin çoğunun temelleri bir sıfat olacaktır. (vanheta – vanha, lämmetä – lämmin, laajeta – laaja).
Son harfi (-eta/-etä). biten fiiller 6. türdür. Bu fiillerin mastar halini bulmak için -ta/-tä harfi kaldırılır ve çekimlemeden önce -ne ekleriz. Örnekler;
Vanheta (yaşlanmak) Lämmetä (ısınmak)
minä : vanhenen : lämpenen
sinä : vanhenet : lämpenet
hän : vanhenee : lämpenee --->> (hän; ünlü alır, uzatılır)
me : vanhenemme : lämpenemme
te : vanhenette : lämpenette
he : vanhenevät : lämpenevät
❗ Bu fiil türü ile ilgili daha fazla bilgi, tonlama ve K-P-T kuralı için bu harika siteyi ziyaret edebilirsiniz :https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/consonant-gradation/verbtype-6-consonant-gradation-astevaihtelu/
Bazı yaygın 6.tip Fiiller:
aueta (gevşemek, açmak) KPT, heiketä (zayıflamak) KPT, kyetä (solgunlaşmak) KPT, kuumeta (ısınmak), kylmetä (soğumak), laajeta (daha geniş olmak), lyhetä (kısaltmak), nuoreta (daha genç olmak), pidetä (uzamak) KPT, vaieta (sessizleşmek) KPT, vanheta (yaşlanmak)
Fiilin Olumsuz Hali
Fiilin Olumsuz Hali
minä : en
sinä : et
hän : ei
me : emme
te : ette
he : eivät
Fiilden önce yukarıdaki ekler kullanılarak fiil olumsuz yapılır. Bunu yaparken fiili bir nevi çıplak hale getiriyoruz. Örneğin puhua fiilinin -a harfini atıyoruz, puhu oluyor. Oppia fiilinde -a harfini atıyoruz, oppi olmuyor opi oluyor. Bir nevi hän çekimindeki fiilin son harfini atma gibi de düşünebiliriz. Örnekler;
Sinä et puhu suomea : Sen Fince konuşamazsın.
He eävät opi : Onlar öğrenmezler.
Te ette halua katsoa televisiota : TV izlemek istemiyorsunuz
He eivät tarvitse rahaa : Paraya ihtiyaçları yok
Emir Kipleri
Emir Kipleri
Fince'de iki çeşit tekil ve çoğul olmak üzere emir kipleri vardır. Direk kişiye verdiğimiz "git, gel, yap, et" gibi fiiler vardır. Bir de "alın, gelin, gidin" gibi birden fazla kişiye verdiğimiz emir vardır.
Tek kişiye emir verirken fiileri 1.tekil şahıs çekimi yapıyoruz. Kelime sonundaki -n harfini de atıp en çıplak hale getiriyoruz. Örnekler;
Juoksen : Koşarım - Juokse : Koş
Syön : Yerim - Syö : Ye
Kirjoitan : Yazarım - Kirjoita : Yaz
Hyppään : Zıplarım - Hyppää : Zıpla
❗❗ Eğer tek bir kişi için olumsuz emir kipi kullanmak istiyorsak kelime önüne "älä" ekliyoruz. Örnekler;
älä kuuntele : Dinleme!
älä katso : Bakma!
älä syö : Yeme!
Verbtype 1: Birden çok kişiye emir verirken kelime sonuna "-kaa" ya da "-kää" ekleriz. Ostaa : satın almak. Fiil sonundaki -a harfi atılır. Osta fiil kökü olarak kalır. Örnekler;
Ostakaa : Satın alın!
Etsikää : Arayın!
❗❗ Eğer tek birden çok kişi için olumsuz emir kipi kullanmak istiyorsak kelime önüne "älkää" ekliyoruz. Fiil köküne ise -ko ya da -kö ekliyoruz. Örnekler;
älkää ostako : Satın almayın!
älkää etsikö : Aramayın!
Verbtype 2: Käydä, ziyaret etmek anlamına gelmektedir. Fiil sonundaki -da ve -dä atılır. Fiil kökü olarak Käy kalır. Örnekler;
käykä : Ziyaret edin!
älkää käykö : Ziyaret etmeyin!
📌 Verbtype 3, 4, 5 ve 6 için de aynı şekilde yapılır.
Faydalı Linkler;
Mitä kello on? (Saatler)
Mitä kello on? (Saatler)
Fince'de saat kavramı oldukça kolaydır. Türkçe'de alışık olmadığımız bir kaç durum dışında anlaşılması kolaydır. Öncelikle temel soru ve ifade cümlelerine bakalım;
Mitä kello on? : Saat kaç?
Paljonko kello on : Saat kaç?
Mihin aikaan? : Ne zaman
Milloin? : Ne zaman?
aika : Saat
rannekello : Kol saati
seinäkello : Duvar saati
herätyskello : Alarm saat
ajoissa : Zamanında
myöhässä : Geç
etuajassa : Erken
ehtiä : Zamana sahip olmak
Saatleri Söyleme;
Saatleri Söyleme;
📌📌 Saatleri söylemeden önce bazı terimleri bilmemiz gerekmektedir. Bunlar;
Tason: Tam saat için kullanılır.
Varttia: Çeyrek saat için kullanılır. Bir nevi 15dk yerine kullanılır. Örneğin, “Kello on varttia vaille kuusi” ile “Kello on viisitoista vaille kuusi” aynı anlama gelmektedir.
Vaille: Var anlamında kullanılır. Son yarım saat için. Genellikle Partitiivi ile kullanılır. Bunu bilmeniz her türlü yararınıza olacaktır. Örneğin;
viisi vaille = viittä vaille
kymmenen vaille = kymmentä vaille
Yli: Geçiyor anlamında kullanılır. İlk 30dk içinde geçiyor ifadelerinde yli kullanılır. Sonraki 30dk da kala anlamına gelen ifadelerde vaille kullanılır.
Puoli: İşte burada biraz kafalar karışabilir. Türkçe'de alışık olmadığımız bir durum vardır. Finler buçuk ifadelerinde, bir sonraki tam sayıyı söylerler. Mesela 05:30: Biz beş buçuk deriz ancak Finler altı buçuk der. Bir nevi saat altıya buçuk var gibi anlam çıkar.
klo 1:00 / 13:00 : Kello on tasan yksi. : Saat bir.
klo 12:00 / 00:00 : Kello on tasan kaksitoista. : Saat on iki.
klo 2:30 / 14:30 : Kello on puoli kolme. : Saat iki buçuk.
klo 5:30 / 17:30 : Kello on puoli kuusi. : Saat beş buçuk.
klo 2:05 / 14:05 : Kello on viisi (minuuttia) yli kaksi. : Saat ikiyi iki geçiyor.
klo 5:20 / 17:20 : Kello on kaksikymmentä (minuuttia) yli viisi. : Saat beşi yirmi geçiyor.
klo 1:55 / 13:55 : Kello on viisi (minuuttia) vaille kaksi. : Saat ikiye beş var.
klo 9:50 / 21:50 : Kello on kymmenen (minuuttia) vaille kymmenen. : Saat ona on var.
Zaman İfadeleri;
Zaman İfadeleri;
Fince'de sabah ve öğleden sonraları için Türçedeki gibi zaman zarfları kullanılır. İngilizce olan AM ve PM durumları yoktur.
aamulla (sabahleyin) : Kello on kahdeksan aamulla.It’s 8 am. : Sabah sekiz.
aamupäivällä (öğleden önce) : Kello on kymmenen aamupäivällä.It’s 10 am. : Sabah on.
iltapäivällä (öğleden sonra) : Kello on kaksi iltapäivällä.It’s 2 pm. : Öğleden sonra iki.
illalla (akşamleyin) : Kello on kahdeksan illalla.It’s 8 pm. : Öğleden sonra iki.
yöllä (geceleyin) : Kello on kaksi yöllä.It’s 2 am. : Öğleden sonra iki.
aamuyöllä (erken saatler) : Kello on neljä aamuyöllä.It’s 4 am. : Sabah dört.
Moneltako koulu alkaa? (Okul ne zaman başlıyor?)
Moneltako koulu alkaa? (Okul ne zaman başlıyor?)
Bir şeyin ne zaman olacağı durumlarında ablative durumu kullanılır. İlerleyen derslerde işleyeceğiz. Bu duruma örnek verecek olursak şu şekilde olur; Saat beş derken, “Kello on viisi” kullanırız. Saat beşte kalkarım derken ise “Herään viideltä”. kullanırız. Aynı zaman da saat beşte uyanırım derken de “Herään kello viisi”. kullanırız. Lütfen DİKKAT edin; “Herään kello viideltä.” kullanmayın.
kello yksi : yhdeltä : Herään joka yö yhdeltä. : Her gece birde uyanıyorum.
kello kaksi : kahdelta : Koulu loppuu kahdelta. : Okul ikide bitiyor.
kello kolme : kolmelta : Tapaan Arin kolmelta. : Ari ile üçte buluşuyorum.
kello neljä : neljältä : Juon kahvia neljältä. : Dörtte kahve içerim.
kello viisi : viideltä : Sarja alkaa viideltä. : Dizi beşte başlıyor.
kello kuusi : kuudelta : Minulla on tapaaminen kuudelta. : Altıda bir toplantım var.
kello seitsemän : seitsemältä : Heräsin seitsemältä. : Yedide uyandım.
kello kahdeksan : kahdeksalta : Käyn suihkussa kahdeksalta. : Sekizde duş alıyorum.
kello yhdeksän : yhdeksältä : Syön aamupalaa yhdeksältä. : Sabah dokuzda kahvaltı yapıyorum.
kello kymmenen : kymmeneltä : Kauppa aukeaa kymmeneltä. : Mağaza onda açılıyor.
kello yksitoista : yhdeltätoista : Syön brunssia yhdeltätoista. : On birde brunch yerim.
kello kaksitoista : kahdeltatoista : Nukun jo kahdeltatoista. : Zaten on ikide uyuyorum.
Konuşma Dili Örnekleri;
Konuşma Dili Örnekleri;
Saat Yazı Dili Konuşma Dili
8:00 : kahdeksan nolla nolla : kahdeksan nolla nolla
8:30 : kahdeksan kolmekymmentä : kaheksan kolkyt
7:40 : seitsemän neljäkymmentä : seittemän nelkyt
7:45 : seitsemän neljäkymmentäviisi : seittemän nelkytviis
12:05 : kaksitoista nolla viisi : kakstoista nolla viis
14:15 : neljätoista viisitoista : neljätoista viistoista
17:20 : seitsemäntoista kaksikymmentä : seittemäntoista kakskyt
20:55 : kaksikymmentä viisikymmentäviisi : kakskyt viiskytviis
Faydalı Linkler:
Kysymyssanat (Soru Kalıpları)
Kysymyssanat (Soru Kalıpları)
Bu ders de Fince'de soru cümleleri, kalıpları, formaları üzerinde duracağız. Bu ders sonunda Kim? Nerede? Ne zaman? gibi kalıpları, soru sormayı, cevap vermeyi öğreneceğiz. Başlayalım!
1) Kuka? (Kim?)
1) Kuka? (Kim?)
Kuka pelaa? : Kim oynuyor? (tekil)
Kuka osaa auttaa meitä? : Bize kim yardım edebilir? (tekil)
Ketkä soittavat? : Kimler oynuyor? (çoğul)
Keitä he ovat? : Kim onlar? (çoğul)
2) Mikä? (Ne? Hangi?)
2) Mikä? (Ne? Hangi?)
Mikä puhelin sinun kannattaa ostaa? : Hangi telefonu satın almalısınız? (tekil)
Mikä on Suomen suurin uhka? : Finlandiya’nın en büyük tehdidi nedir? (tekil)
Mitkä kuulokkeet sinun kannattaa ostaa? : Hangi kulaklıkları satın almalısınız? (çoğul)
Mitkä asuntotyypit sopivat sinulle parhaiten? : Ne tür evler size en uygun? (çoğul)
3) Mitä? (Ne?)
3) Mitä? (Ne?)
Mitä tänään syödään? : Bugün ne yiyelim?
Mitä pitää huomioda asuntoa ostaessa? : Ev alırken nelere dikkat edilmeli?
Mitä pitää tehdä jos näkee karhun? : Ayı görünce ne yapmalı?
Mitä haluat elämältä? : Hayattan ne istiyorsun?
Mitä ihmiset ostavat netissä eniten? : İnsanlar internetten en çok ne satın alıyor?
4) Missä? (Nerede?)
4) Missä? (Nerede?)
Missä sinä asut? : Nerede yaşıyorsun?
Missä juna-asema on? : Tren istasyonu nerede?
Missä kaupungeissa olet asunut? : Hangi şehirlerde yaşadın?
📌📌 Tekil ve çoğul durumları aynı olmaktadır. Ancak cevaplarda duruma göre -ssa ve -lla ekleri almaktadır. İlerleyen derslerde detaylı işleyeceğiz.
5) Mistä? (Nereden? Neyden?)
5) Mistä? (Nereden? Neyden?)
Mistä sinä tulet? : Nereden geliyorsun?
Mistä hyllystä nämä ovat? : Bunlar hangi raftan?
Mistä väristä tykkäät? : Hangi rengi seversin?
Mistä väreistä tykkäät? : Hangi renkleri seversin?
📌📌 Tekil ve çoğul durumları aynı olmaktadır. Ancak cevaplarda duruma göre -sta ve -lta ekleri almaktadır. İlerleyen derslerde detaylı işleyeceğiz.
6) Mihin? Minne? (Nereye? Neye?)
6) Mihin? Minne? (Nereye? Neye?)
Mihin jumalaan uskot? : Hangi Tanrı'ya inanıyorsunuz?
Mihin sinä menet? : Nereye gidiyorsun?
Mihin tämä bussi menee? : Bu otobüs nereye gider?
📌📌Mihin? ve Minne? arasında bir fark yoktur. Tekil ve çoğul durumları aynı olmaktadır. Ancak cevaplarda duruma göre mihin-form (kauppaan, hotelliin) ve allative-lle (torille, bussipysäkille). ekleri almaktadır. İlerleyen derslerde daha detaylı işleyeceğiz.
7)Millä? (Ne tarafından?)
7)Millä? (Ne tarafından?)
Millä sinä tulet kouluun? : Okula ne ile (vasıtasıyla) gidiyorsun?
Millä syöt riisiä? : Hangi aletle pirinç yersin? (örneğin, çubuk veya bir kaşık)
📌📌“Millä” kelimesi nadiren Fince'de olarak kullanılmaktadır. Onun yerine getirdiği en önemli işlev, birisinin bir şeyi neyle yaptığını sormaktır (trenle, otobüsle, bir kaşıkla, makasla, konserve açacağı ile.)
8) Miltä? (Nasıl? Ne gibi? Ne için?)
8) Miltä? (Nasıl? Ne gibi? Ne için?)
Miltä poikaystäväsi näyttää? : Erkek arkadaşın nasıl görünüyor?
Miltä täällä haisee? : Burada ne kokuyor?
Miltä ideani kuulostaa? : Fikrim kulağa nasıl geliyor?
📌📌 “Miltä" (ablative durum) soru kelimesinin de oldukça sınırlı bir kullanımı vardır. Çoğunlukla duyular hakkında bir şeyler söyleyen (örn. Hissetmek, bakmak, koklamak) algılar olarak adlandırılan fiillerle birlikte kullanılır.
9) Mille? (Ne? Neye?)
9) Mille? (Ne? Neye?)
Mille olet allerginen? : Neye alerjiniz var?
Mille te nauratte? : Neye gülüyorsun?
Mille sinä haiset? : Ne kokuyorsun?
📌📌 “Mille?” kelimesi çok az kullananlardan bir diğer soru kalıbıdır. Özellikle -lle formunu gerektiren bazı reksiyonlar vardır, ancak bunlar oldukça nadirdir (Nauraa, itkeä, hurrata). En yaygın kullanım - tıpkı miltä gibi - duyusal fiillerle.
10) Miksi? (Neden? Niye? Niçin?)
10) Miksi? (Neden? Niye? Niçin?)
Miksi olet taas myöhässä? : Neden yine geç kaldın?
Miksi suomen kielessä on niin monta sijamuotoa? : Fince'de neden bu kadar çok yer tutucu var?
Miksi kana meni tien toiselle puolelle? : Tavuk neden yolun karşısına geçti?
11) Millainen? Minkälainen? (Ne tür?)
11) Millainen? Minkälainen? (Ne tür?)
Millaisista naisista tykkäät? : Ne tür kadınları seviyorsun?
Millainen mies hän on? : Ne tür bir adam?
Millaisia ruokia teet? : Ne tür yiyecekler yapıyorsun?
Millaiset kengät sinulla on? : Ne tür ayakkabıların var?
📌📌 “Millainen” tüm durumlarda etkilenebilecek bir soru kelimesidir (örneğin “ne tür”, “ne türden”, “ne türde” gibi). Aynısı “minkälainen” için de geçerlidir, bu da “millainen” ile tamamen aynı anlamına gelir ve aynı şekilde etki eder.
Durum Tekil Çoğul
Nominative : millainen : millaiset
Genetive : millaisen : millaisten
Partitive : millaista : millaisia
Inessive (Missä?) : millaisessa : millaisissa
Elative (Mistä?) : millaisesta : millaisista
Illative (Mihin?) : millaiseen : millaisiin
Elative (Millä?) : millaisella : millaisilla
Ablative (Miltä?) : millaiselta : millaisilta
Allative (Mille?) : millaiselle : millaisille
Illative (Mihin?) : millaiseen : millaisiin
Translative (-ksi) : millaiseksi : millaisiksi
Essive (-na) : millaisena : millaisina
12) Milloin? (Ne Zaman?)
12) Milloin? (Ne Zaman?)
Milloin Suomen itsenäisyyspäivä on? : Finlandiya'nın Bağımsızlık Günü ne zaman?
Milloin talvi alkaa? : Kış ne zaman başlıyor?
Milloin tulet käymään? : Ne zaman ziyaret edeceksin?
13) Mihin aikaan? (Ne zaman? Hangi zaman?)
13) Mihin aikaan? (Ne zaman? Hangi zaman?)
Mihin aikaan koulu alkaa? : Okul ne zaman başlıyor?
Mihin aikaan tulet käymään? : Ne zaman ziyaret edeceksin?
Mihin aikaan palaat kotiin? : Eve ne zaman dönersin?
📌📌 “Mihin aikaan” ın yanı sıra o zamanı sormanın bir başka yolu da “moneltako” olacaktır.
14) Kuinka? Miten? (Nasıl?)
14) Kuinka? Miten? (Nasıl?)
Miten menee? : Nasıl gidiyor?
Kuinka monta tuntia tämä kestää? : Bu kaç saat sürüyor?
Miten voin auttaa sinua? : Size nasıl yardım edebilirim?
Kuinka nopeasti voit päästä tänne? : Buraya ne kadar hızlı ulaşabilirsin?
Kuinka paljon se pusero maksoi? : Bu süveterin fiyatı ne kadar?
15) Kumpi? (Hangisi? Karşılaştırma)
15) Kumpi? (Hangisi? Karşılaştırma)
Kumpi on parempi? : Hangisi daha iyi?
Kummalta puolelta kahvi kaadetaan? : Kahve hangi taraftan doldurulur?
Kummasta kädestä verenpaine mitataan? : Hangi elden tansiyon ölçümü yapılır?
Kumpaan suuntaan ruvi aukeaa? : Vida hangi taraftan açılır?
Kumpaa sinä pelkäät melua vai rauhaa? : Hangisinden korkarsın gürültüden mi yoksa sakinlikten mi?
Fince'de Soru Sormak
Fince'de Soru Sormak
Fince'de "-ko" eki fiilin sonuna gelir ve o cümle soru cümlesi olur. Örneğin; Haluan, istiyorum demek. Haluat, istiyorsun demek. Haluatko? ise istiyor musun? anlamına gelir.
Sinä olet suomalainen? =======>>> Oletko sinä suomalainen?
Olemmeko me ahkeria? : Biz çalışkan mıyız?
Olivatko he kotona? : Onlar evde miydi?
Oletteko te puistossa. : Siz parkta mısınız?
Görüldüğü üzere eğer cümlede yardımcı fiil varsa, yardımcı fiil cümlenin başına alınır ve "-ko", "-kö" soru eklerini ekleriz. Eğer kişi zamiri varsa yardımcı fiilden sonra kullanılır. Geri kalanı ise normal cümlede olduğu şekilde devam eder. ❗ Fiil olan cümlelerde de aynı yöntem uygulanır. Örnekler;
Kävit Kiinassa viime vuonna. : Geçen yıl Çin'i ziyaret ettin.
Kävitkö Kiinassa viime vuonna? : Geçen yıl Çin'i ziyaret ettin mi?
Haluatte juoda vettä : Su içmek istiyorsunuz
Haluatteko juoda vettä? : Su içmek istiyor musunuz?
📌📌 Bazı zamanlarda cümledeki vurguyu farklı bir kelime ile yapmak için bunlara "-ko", "-kö" soru ekleri eklenebilir.
Minä olen väärässä. : Ben, hatalıyım.
Olenko minä väärässä? : Ben, hatalı mıyım?
Minäkö olen väärässä? : Ben mi, hatalıyım?
Soru cümlelerine verilen cevaplar;
Soru cümlelerine verilen cevaplar;
Onko sinulla autoa? (Araban var mı?), + Kyllä, minulla on auto (Evet, arabam var.) veya kısaca; "Kyllä, on"
Oletko tyytyväinen työhösi? (İşinden memmun musun?) + Ei, en ole tyytyväinen työhöni (Hayır, işimden memmun değilim.) "Ei, en ole" (Hayır, değilim.)
Fiiller ve Yardımcı Fiillerle Olumsuz Soru Cümlesi Kurma;
Fiiller ve Yardımcı Fiillerle Olumsuz Soru Cümlesi Kurma;
Bu tür cümleler kurulurken, olumsuz eki cümle başına alınır ve "-ko", "-kö" soru ekleri buraya eklenir.
Haluat mennä Thaimaahan. : Tayland'a gitmek istiyorsun.
Haluatko mennä Thaimaahan? : Tayland'a gitmek istiyor musun?
Etkö halua mennä Thaimaahan? : Tayland'a gitmek istemiyor musun?
Ei, en halua mennä Thaimaahan. : Hayır, Tayland'a gitmek istemiyorum.
Ei, en halua. : Hayır, istemiyorum.
Ettekö te tiedä, kuka minä olen? : Siz, benim kim olduğumu bilmiyor musunuz?
Faydalı Linkler:
Minkänäköinen hän on? Minulla on.. (Dış görünüş, sahiplik)
Minkänäköinen hän on? Minulla on.. (Dış görünüş, sahiplik)
1) Nasıl göründüğünü sormak;
1) Nasıl göründüğünü sormak;
Miltä hän näyttää? : Neye benziyor?
Minkänäköinen hän on? : Neye benziyor?
Näyttääkö hän hyvältä? : İyi görünüyor mu?
Onko hän hyvännäköinen? : İyi görünüyor mu?
Onko hän minun tyyppini? : Benim tipim mi?
Kuvaile, miltä hän näyttää! : Nasıl göründüğünü açıklayın!
Kuvaile, minkänäköinen hän on! : Nasıl göründüğünü açıklayın!
2) Vücudu tanımlamak;
2) Vücudu tanımlamak;
hoikka : ince
solakka : ince, narin
laiha : zayıf
alipainoinen : normalden hafif
hyväkuntoinen : fit
lihaksika : kaslı
hyvännäköinen : iyi görünümlü
tukeva : tombul, sağlam
roteva : güçlü
pyylevä : tombul
kurvikas : düzgün vücutlu
lihava : yağlı
ylipainoinen : kilolu
nätti : güzel, sevimli
söpö : şirin
komea : yakışıklı
kaunis : güzel
viehättävä : çekici
ruma : çirkin
Cümleler:
Hän on hoikka. : O zayıf.
Hän näyttää hoikalta. : İnce görünüyor.
Hän on liian laiha. : O çok sıska.
Hän näyttää liian laihalta. : O çok zayıf görünüyor.
Hän on kaunis. : O çok güzel.
Hän näyttää kauniilta. : O güzel görünüyor.
Hän on nätti. : O çok hoş.
Hän näyttää nätiltä. : O güzel görünüyor.
Hän on lihaksikas. : O kaslı.
Hän näyttää lihaksikkaalta. : O kaslı görünüyor.
Hän on hyväkuntoinen. : Durumu iyi.
Hän näyttää hyväkuntoiselta. : İyi durumda görünüyor.
3) Yüzü tanımlamak;
3) Yüzü tanımlamak;
İnsanların nasıl göründüğünü açıklarken, sahip olmayı (I have) ifade eden “minulla on” cümle yapısı kullanılır. İnsanları bu şekilde tanımlamak için, bir dizi temel sıfat bilmeniz ve vücudun bölümlerini adlandırabilmeniz gerekir. Ayrıca, çoğul vücut kısımlarından (kulaklar, gözler, dudaklar) söz ettiğiniz durumlarda sıfatları T-çoğuluna (T-monikko) koymanız gerekir. Bunu ilerleyen konularda detaylı işleyeceğiz.
Vaalea : Sarışın
Hänellä on vaalea tukka. : Onun sarı saçı var.
Hänellä on vaaleat hiukset. : Onun sarı saçı var.
Tumma : Koyu
Hänellä on tumma tukka. : Onun koyu saçları var.
Hänellä on tumma iho : O koyu tenli.
Pieni : Küçük
Hänellä on pieni nenä : Onun küçük bir burnu var.
Hänellä on pienet silmät. : Onun küçük gözleri var.
Suuri/iso : Büyük
Hänellä on suuret/isot korvat. : Onun büyük kulakları var.
Hänellä on suuri/iso suu. : Onun büyük bir ağzı var.
Ohut : İnce
Hänellä on ohuet huulet. : Onun ince dudakları var.
Hänellä on ohuet kasvot. : Onun ince bir yüzü var.
Paksu : Kalın
Hänellä on paksu tukka. : Onun kalın saçları var.
Hänellä on paksut hiukset. : Onun kalın saçları var.
Lyhyt : Kısa
Hänellä on lyhyt leuka. : Onun kısa bir çenesi var.
Hänellä on lyhyet hiukset. : Onun kısa saçları var.
Pitkä : Uzun
Hänellä on pitkä tukka. : Onun uzun saçları var.
Hänellä on pitkä nenä. : Onun uzun bir burnu var.
Leveä : Geniş
Hänellä on leveät kasvot. : Onun geniş bir yüzü var.
Hänellä on leveä nenä. : Onun geniş bir burnu var.
Kapea : Dar
Hänellä on kapea nenä. : Onun dar bir burnu var.
Hänellä on kapeat kasvot. : Onun dar bir yüzü var.
4) Millainen hän on? (Nasıl biri?)
4) Millainen hän on? (Nasıl biri?)
(mutlu) iloinen, onnellinen X surullinen (üzgün)
(konuşkan) puhelias X hiljainen (sessiz)
(genç) nuori X vanha (yaşlı)
(arkadaşca) ystävällinen X epäystävällinen (dostça olmayan)
(kibar, nazik) kohtelias X epäkohtelias (kaba)
(kızgın, nefret dolu) vihainen
(utangaç, ürkek) ujo
Minulla on...
Minulla on...
Fince'nin “sahip olmak” için ayrı bir fiili yoktur. Bunun yerine, "olla", "olmak" fiili etrafında merkezlenmiş, farklı bir cümle yapısı kullanır. Bu yapı örn: minulla on, sinulla on ve hänellä on.
1) Bir şeye sahip olmak
1) Bir şeye sahip olmak
Minulla on yksi lapsi. : Bir çocuğum var
Sinulla on oma huone. : Kendi odanız var.
Hänellä on vanha talo. : Onun eski bir evi var.
Meillä on vanha talo. : Bizim eski bir evimiz var.
Teillä on kaksi lasta. : İki çocuğunuz var.
Heillä on kissa. : Onların bir kedileri var.
Miialla on punainen kynä. : Miia'nın kırmızı kalemi var
Mikolla on silmälasit. : Mikko'nun gözlükleri var.
📌📌 “Minulla” kelimesinin kelimenin tam anlamıyla “bende var” anlamına geldiğini belirtmek ilginçtir. Dahası, yukarıdaki cümlelerden olla fiilinin çekimlenmediğini görebilirsiniz! Her zaman üçüncü kişi “on” olarak yazılır.
2) Bir şeye sahip olmamak
2) Bir şeye sahip olmamak
Minulla ei ole poikaystävää. : Bir erkek arkadaşım yok.
Sinulla ei ole omaa huonetta. : Kendi odanız yok.
Hänellä ei ole parveketta. : Onun balkonu yok.
Meillä ei ole perhettä. : Bizim ailemiz yok.
Teillä ei ole autoa. : Araban yok.
Heillä ei ole kissaa. : Kedileri yok.
Miialla ei ole punaista kynää. : Miia'nın kırmızı kalemi yok.
Mikolla ei ole maitoa. : Mikko'nun sütü yok.
📌📌 Olumlu cümlelerde olduğu gibi, "olla" fiil her insanda aynı kalacaktır; fiili çekimlemiyorsunuz. “Minulla ei ole” cümlesinin nesnesi, Partitiivi olarak yazılacaktır.
3) İstisnalar
3) İstisnalar
❗ Kural da beş istisna vardır, negatif cümlelerin nesnesi partitiivi olacaktır. Bu beş cümlenin temel şekli hem olumlu hem de olumsuz cümledir.
❗ Bunların ifadeleri Türkçe'de ve İngilizce'de yoktur. Mesela biz karnım aç, ben acıktım deriz. Fince'de bu daha çok "açlığım var" gibi.
❗ Tıpkı olumlu cümlelerde olduğu gibi, bu beş her insanda aynı kalacaktır; fiil çekimlenmez. Bu beş cümlede de “minulla ei ole" cümlesinin nesnesi Partitiive yazılmaz.
Minulla on kiire. : Acelem var.
Minulla ei ole kiire. : Acelem yok.
Sinulla on nälkä. : Sen açsın.
Sinulla ei ole nälkä. : Sen aç değilsin.
Hänellä on jano. : O susamış.
Hänellä ei ole jano. : O susamamış.
Meillä on kuuma. : Biz sıcakladık.
Meillä ei ole kuuma. : Biz sıcaklamadık.
Heillä on kylmä. : Onlar soğuk.
Heillä ei ole kylmä. : Onlar soğuk değil.
❗ Başka bir istisna şu türdür: “Onneksi minulla on sinut.” "Neyse ki sana sahibim" anlamına gelir.
Onneksi minulla on sinut. : Neyse ki sana sahibim
Jos minulla ei olisi sinua… : Eğer sana sahip olmasaydım…
Hänellä on minut. : Bana sahip.
Voi meitä, kun meillä ei ole teitä. : Zavallı biz , sana sahip değiliz.
4) Bir şeyleri olan şeyler
4) Bir şeyleri olan şeyler
Dikkat edilmesi gereken önemli bir şey olan nesnelerin her zaman yukarıdaki kalıbı takip etmediğidir. Bir odada 2 pencere varsa, Fince'de “Odada iki pencere vardır” diyeceksiniz. Bunlar için "inessive" kullanırız.
Asunnossa on ikkuna. : Dairede bir pencere var. : Dairenin penceresi vardır.
Kirjassa on yli 300 sivua. : Kitapta 300'den fazla sayfa var : Kitabın 300'den fazla sayfası var.
Autossa on neljä rengasta : Arabanın dört tekerleği var
Pöydässä on neljä jalkaa. : Masanın dört bacağı var.
Faydalı Linkler:
Missä?
Missä?
Bu yazıda, konum vakalarının nasıl kullanılacağına bakacağız (missä, mistä, mihin). Bu konular kendi içinde de ayrıntıya girmektedir. Ancak biz gerekli bilgileri vereceğiz, zaten bu konu ilk başlarda kafa karıştırıcı olmaktadır. Mantığı anlaşıldıktan sonra gerisi kolaydır ancak gerçekten en iyi şekilde kavranması gereken bi konudur. Fince'de sürekli kelime sonlarında duyduğumuz -ssa, -sta- lle vs hep burdan gelmektedir. Hadi başlayalım!
Missä (Inessivi formu- ssa, ssä)
Missä (Inessivi formu- ssa, ssä)
1) Eğer bir şey bir şeyin içinde ise -ssa kullanılır. Örneğin ekmek marketin içinde gibi. Üstü kapalı yerlerde -ssa kullanılır. Kelimeyi gözümüzde canlandırıp düşünebiliriz, üstü kapalı mı? Çatısı var mı? vs gibisinden. Örnekler;
Kirjastossa on tänään paljon ihmisiä. : Bugün kütüphanede bir sürü insan var.
Me asumme Suomessa. : Finlandiya'da yaşıyoruz.
Leipä on kaapissa. : Ekmek dolapta.
📌 Bütün yurtdışı isimleri -ssa alır.
2) İki şey yakından bağlantılı olduğu zamanlarda ve birbirine çok yakın olduğunda veya birinin kolayca diğerinden gelmeyeceği bir şekilde bağlandığında, "- ssa" da kullanabiliriz. Örnekler;
Istumme pöydässä. : Masada oturuyoruz.
Kenkä on jalassa. : Ayakkabı ayaktadır.
Käsineet ovat käsissä. : Eldivenler ellerinde.
3) Nesneler bir şeye sahip olduğunda. İnsanlar bir şeye sahip olduğunda, minulla on kullanırız. Bir şeyin sahiplik durumu olduğunda ise genellikle -ssa kullanırız. Değişik bir kural gibi olsa da kural kuraldır bilmemiz gerekir. Bu konuyu önceki dersde istisnalar bölümünde de görmüştük. Örnekler;
Asunnossa on ikkuna. : Dairede bir pencere var. : Dairenin penceresi vardır.
Kirjassa on yli 300 sivua. : Kitapta 300'den fazla sayfa var : Kitabın 300'den fazla sayfası var.
Autossa on neljä rengasta : Arabanın dört tekerleği var
Pöydässä on neljä jalkaa. : Masanın dört bacağı var.
4) “käydä“ fiilini kullandığımız zaman. “Käydä” fiili “ziyaret etmek” anlamına gelir, ancak anlamı baya geniştir. Fince'de, tuvaleti, mağazayı ve duşu ziyaret edersiniz. “Käydä” fikri, bir yere gitmeniz, kısa bir süre orada kalmanız ve sonra geldiğiniz yere geri dönmenizdir. Bu ışık altında, tuvaleti neden “ziyaret edeceğinizi” çok iyi görebilirsiniz. Tuvalete “gittiğiniz” derseniz, biraz sonra geri döneceğinizden ziyade oradaki yolculuğa odaklanıyorsunuz demektir. Bunun daha fazla örneğini bu sitede yer alan örnek cümleler makalesinde bulabilirsiniz: https://uusikielemme.fi/finnish-vocabulary/interesting-verbs/mina-kayn-kaupassa-kayda-example-sentences/ Ayrıca genel olarak käydä hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz: https://uusikielemme.fi/finnish-vocabulary/interesting-verbs/the-verb-kayda-many-meanings-3/
Me kävimme Suomessa. : Finlandiya'yı ziyaret ettik.
Sanna kävi vessassa : Sanna tuvalete gitti.
Minä käyn kaupassa. : Mağazayı ziyaret ediyorum.
5) Belirli zaman ifadeleriyle. Bazı zaman ifadeleri missä formunu kullanır. Örnekler;
kerran vuodessa : yılda bir kez
viidessä minuutissa : beş dakika içinde
joulukuussa : Aralık'ta
6) Üçüncü master ile. "inessive" ayrıca üçüncü mastar ile kombinasyon halinde de kullanılabilir. Bu durumda, -ssa sonu bir isimden ziyade bir fiile eklenir! Konuştuğumuz sırada bir şeyin (geçmiş/şimdiki zaman) gerçekleştiğini ifade eder. Örnekler;
Olen lukemassa. : Ben okuyorum
Olin lukemassa. : Ben okuyordum.
Olitteko nukkumassa? : Uyuyor muydun?
7) Belirli ifadelerde. Olla fiiliyle ilgili belirli ifadelerde -missä formunu da bulacaksınız. Bu ifadelerin çoğu son derece yaygındır ve kesinlikle bakmaya değer! https://uusikielemme.fi/finnish-vocabulary/vocabulary-lists/missa-phrases-menossa-tukossa-pystyssa-jaassa/, https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/adverbs/juovuksissa-nukuksissa-uksissaan-adverbs/ Örnekler;
Vessa on tukossa. : Tuvalet tıkalı.
Työ on seisauksissa : İş durmaktadır.
Ovi on jumissa. : Kapı sıkışmış.
8) İkinci master ile. Zamansal katılım yapısında, aynı anda iki şeyin gerçekleştiğini ifade etmek için ikinci mastarı "inessive" ile birlikte kullanacaksınız. Örneğin; “Hämärässä lukiessa silmät alkavat särkeä” = Karanlıkta okurken gözleriniz acımaya başlar. Örnekler;
Laulan siivotessani. : Temizlerken şarkı söylerim.
Imuroidessani hyräilen. : Vakum temizlerken mırıldanıyorum.
Tuon lahjat tullessani. : Geldiğim zaman hediyeleri getiriyorum.
📌📌📌 -ssa/-ssä gelirken cümlenin bulunduğu harf de çok önemlidir. Kelimeler son harfine göre -ssa/-ssä almadan önce birçok forma bürünebilir. Bu konu da biraz detaylı olabilir ancak kafa karışmaması için temel olarak ifade edilecek.
(-a/-ä, -u/-y, -o/-ö) ile biten kelimelere direk (-ssa/-ssä-) ekleriz.= [kala - kalassa, seinä - seinässä]
(-e) ile biten kelimelere önce extra (-e-) sonra (-ssa/-ssä-) ekleriz.= [kappale - kappaleessa, koe - kokeessa]
(-nen) ile biten kelimelere önce -nen atılır sonra önce (-se-) ekleriz sonra -ssa/-ssä ekleriz.= [iloinen - iloisessa, toinen - toisessa]
Yeni kelimelerde sonu (-i) ile bitenlere direk -ssa/-ssä ekleriz.= [posti - postissa, adverbi - adverbissa]
Eski kelimelerde sonu (-i) ile bitenlerde -i atılır (-e) eklenir ve sonra (-ssa/-ssä-) ekleriz.= [pieni - pienessä, nimi - nimessä]
Eski kelimelerde sonu (-si) ile bitenlerde -si atılır (-de-) eklenir ve sonra (-ssa/-ssä-) ekleriz.= [vesi - vedessä, kuukausi - kuukaudessa]
(-as) ile biten kelimelere önce -as atılır sonra önce (-aa) ekleriz sonra (-ssa/-ssä-) ekleriz.= [opas - oppaassa, lipas - lippaassa]
Sonu (-is) ile bitenler iki gruba ayrılır. Bazısı -ii alır bazısı -ikse alır sonra da (-ssa/-ssä-) eklenir.=[kauris - kauriissa, roskis - roskiksessa]
Sonu (-us/-os) ile bitenler iki gruba ayrılır. Bazısı (-okse-) alır bazısı (-ukse-), (-ude-) alır sonra da (-ssa/-ssä-) eklenir. =[rakkaus - rakkaudessa, keskus - keskuksessa]
(-ton) ile biten kelimelere önce -ton atılır sonra önce (-ttoma-) ekleriz sonra (-ssa/-ssä-) ekleriz.= [rahaton - rahattomassa, rasvaton - rasvattomassa]
(-in) ile biten kelimelere önce -in atılır sonra önce (-ime-) ekleriz sonra (-ssa/-ssä-) ekleriz.= [avain - avaimessa, suoritin - suorittimessa]
K-P-T durumuna göre değişikler olur.= [tyttö - tytössä , kampa - kammassa, rakas - rakkaassa, apu - avussa]
Missä (adessivi formu- lla, llä [millä])
Missä (adessivi formu- lla, llä [millä])
1) Bir şey açık olduğunda, bir şey bir şeyin üzerinde olduğunda. Üzeri açık olduğunda. Örnekler;
Taulu on seinällä. : Resim duvarda.
Leipä on pöydällä. : Ekmek masanın üzerinde.
Minä seison vuorella. : Bir dağın üzerinde duruyorum.
2) Bir şey, bir şeye yakın olduğunda. Bir şey bir şeye yakın olduğunda, genellikle -lla da kullanırsınız. Diyelim ki bir arkadaşınızla buluşuyorsunuz ve onlara kütüphanede buluşacağınızı söylüyorsanız kirjastossa kullanırsınız. Kütüphanenin hemen dışında, belki de ön kapının yanında veya yakınında buluşmayı kabul ediyorsanız, kirjastolla kullanırsınız. Örnekler;
Joni seisoo ovella. : Joni kapıda duruyor.
Tavataan kaupungilla. : Şehirde buluşalım.
Lapseni ovat koululla : Çocuklarım okulda.
3) Açık yerler hakkında konuşurken. “Açık yerler” derken çatısı olmayan yerler, genellikle dış mekanlar (yani bir avlu, otobüs durağı, pazar meydanı). Bu %100 açık bir kural değildir, çünkü istisnalarla birlikte gelir. Örneğin, bir cadde çatısı olmayan bir yerdir (kadulla), ancak bir orman ve parkın içinde ağaçların oluşturduğu bir tür “çatı” vardır (metsässä, puistossa). Öte yandan, bazı kioskların açıkça bir çatısı var, ama yine de kioskilla diyorsunuz. Bu büyük olasılıkla kioskların tarihi ile ilgilidir. Başlangıçta, satış elemanı kioskun içinde olurdu, ancak müşteriler her zaman dışarıdaydı. Kural bir çok boşlukla dolu olduğu için, bu kelimeleri ezbere öğrenmek isteyebilirsiniz. Örnekler;
Te seisotte pihalla. : Bahçede duruyorsun.
Hän seisoo torilla. : Pazar meydanında duruyor.
He seisovat kadulla. : Sokakta duruyorlar.
4) Bir şeye sahip olma. Fince'nin “sahip olmak” için ayrı bir fiili yoktur. Bunun yerine, “olla”, “olmak” fiilinin etrafını merkezleyen farklı bir cümle yapısı ve adessive durumu -lla kullanır. Örnekler;
Mikolla on harmaa tukka. : Mikko'nun gri saçları var.
Minulla on hyvät juoksukengät : İyi koşu ayakkabılarım var.
5) Bir şey tarafından seyehat durumu. Adessive durumu ayrıca taşıma araçları ile birlikte kullanılır. Bu siteden otobüsle seyahat hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz: https://uusikielemme.fi/finnish-vocabulary/vocabulary-lists/finnish-bus-traffic-phrases-bussipysakilla/ , https://uusikielemme.fi/finnish-vocabulary/vocabulary-lists/means-of-transportation/ Örnekler;
Tulen kouluun bussilla. : Okula otobüsle geliyorum.
Soudin veneellä järven yli. : Gölün üzerinde tekneyle kürek çektim.
Matkustan autolla. : Araba ile seyahat ediyorum.
6) Bir araç kullanma. Kullandığınız herhangi bir araç, bir eylem gerçekleştirmek için kullandığınızı belirtmek için -lla eklenebilir. Örnekler;
Avaan oven avaimella. : Kapıyı bir anahtarla açıyorum.
Me kirjoitamme kynällä. : Kalemle yazıyoruz.
Pesen itseni saippualla. : Kendimi sabunla yıkarım.
7) Belirli zaman ifadeleriyle. Daha fazla bilgi: https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/morphology/expressions-of-time-ajanilmaukset/ Örnekler;
kesällä : Yazın
tällä viikolla : bu hafta
päivällä : gün içinde
📌📌📌 -lla/-llä gelirken cümlenin bulunduğu harf de çok önemlidir. Kelimeler son harfine göre -lla/-llä almadan önce birçok forma bürünebilir. Bunları tek tek yazmaya gerek yok. Yukarda bahsedilen -ssa durumu ile tamamen aynıdır. -ssa/-ssä olan yerlere -lla/-llä eklemeniz yeterli olacaktır
Faydalı Linkler:
https://www.youtube.com/watch?v=a-nbF9dxbJ0 (Teräsbetoni - Missä Miehet Ratsastaa (erkekler nereye gidiyor) 2008 Eurovision )
https://www.youtube.com/watch?v=g8hXG9Ao_Lk
https://www.youtube.com/watch?v=Ro9g6DbC2hw
https://www.youtube.com/watch?v=5TU40ki67ww
https://www.youtube.com/watch?v=H1lXs2VoWm4
https://www.youtube.com/watch?v=cgzBhqnt9Qo
https://www.youtube.com/watch?v=CYWrwgywB-0
https://www.youtube.com/watch?v=hDgRMc5L2Vc
https://thefinnishteacher.weebly.com/mistauml-missauml-mihin.html
http://donnerwetter.kielikeskus.helsinki.fi/FinnishForForeigners/ch2-en/ch2-17-missamistamihin.htm
https://www.worddive.com/grammar/fi/suomen-kielioppi/7-paikallissijat-missa-mista-mihin/
Mihin?
Mihin?
Missä (Illative formu)
Missä (Illative formu)
Bu forma "mihin" formu da denilir. Genellikle bir yerden, bir yere yapılan durumlarda kullanılır.
1) Bir yere, bir şeye doğru yapılan hamlelerde; Illative durumunun bir çok bitme şekilleri vardır. Aşağıda detaylı göreceğiz. Anlamı temel olarak, bir şeye veya bir yere doğru bir hareket anlamına gelir. Türkçe'deki oraya, buraya vs gibi anlama gelir. Ama her zaman dediğim gibi bu dili Türkçe ve İngilizce ile çok anlamlaştırırsanız zararınıza olur. Örnekler;
Me muutamme Suomeen. : Finlandiya'ya taşınıyoruz.
Haluan mennä kotiin. : Eve gitmek istiyorum.
Tervetuloa uuteen kotiin. : Yeni evine hoş geldin.
2) Zaman hakkında konuşurken. Illative durumu bir şey bitene kadar olan zamana kadar olayı ifade etmek için kullanılır. İngilizcedeki "until" gibi. Örnekler;
kolmesta kuuteen : üçten altıya
seitsemään asti : yediye kadar
joulukuuhun : Aralığa kadar
3) Fiiller + İsim ( mihin formunda) Mihin gerektiren birkaç fiil var. Bazı örnekler tutustua (tanımak, karşılamak), rakastua (aşık olmak ) ve tottua (alışmak). Fiil çekimleri hakkında daha fazla bilgiyi buradan edinebilirsiniz: https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/syntax/rections/verb-rections-rektiot-verbit/#mihin Ayrıca keneen sorusuna cevap veren fiiller hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz: https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/syntax/rections/finnish-rections-kenelta-kenesta-keneen/#keneen Örnekler;
Olen tottunut kylmään talveen. : Soğuk kışa alışkınım.
Keskityn opiskeluun. : Çalışmaya odaklanıyorum.
Hän kuoli syöpään. : Kanserden öldü.
4) Fiiller + Fiil (–maan formunda) Fiiller "mihin" formunda da çekilebilir. Bu hem üçüncü mastar (-maan) hem de dördüncü mastar (-miseen) ile mümkündür. Aşağıdaki örneklerin tümü fiilin –maan biçimini kullanmaktadır. –maan, –massa ve –masta kullanan reksiyonlar hakkında daha fazla bilgiyi buradan edinebilirsiniz: https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/syntax/rections/third-infinitive-rections-kolmas-infinitiivi/ Örnekler;
Menen shoppailemaan. : Alışverişe gidiyorum.
Menemme pelaamaan jalkapalloa. : Futbol oynayacağız.
He lähtivät katsomaan elokuvan. : Bir film izlemek için ayrıldılar.
5) Fiiller + Fiil (–miseen formunda) Fiiller, önce isimler haline getirilerek mihin formunda da çekilebilir. Örneğin uiminen “yüzmek” ismi fiil olan uida “yüzme” den türemiştir. Dikkat edin uimaan ve uimiseen de yüzmek anlamına gelir. Bu nedenle, doğrudan çeviri hiç yardımcı olmuyor. Her şey hangi fiili kullandığınıza bağlı. Hangi formun kullanılması gerektiğini bilmek için cümle içinde kullanılan fiile bakmanız gerekir. Örneğin, keskittyä ve kyllästyä miseen fiillerin biçimini gerektirir. Master fill durumları hakkında daha fazla bilgi: https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/syntax/constructions/fourth-infinitive-verb-rections/ Örnekler;
Musiikki vaikuttaa keskittymiseen. : Müzik konsantrasyonu etkiler.
Olen kyllästynyt opiskelemiseen. : Ders çalışmaktan sıkıldım.
Keskityin lukemiseen. : Okumaya odaklandım.
6) Sıfatlar + İsim (-mihin formunda) Sıfatların da bağlantıları olabilir: kendilerine eklenmiş olan kelimenin -mihin biçiminde görünmesini gerektirebilirler. Aşağıdaki örneklere ek olarak, sıfat reksiyonları ile ilgili makalede daha fazla bilgi bulabilirsiniz: https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/syntax/rections/adjective-rections-vihainen-sinulle-ylpea-sinusta/ Örnekler;
Hän on syyllinen rikokseen. : O suçtan suçlu.
Olen tyytyväinen asiakaspalveluun. : Müşteri hizmetinden memnunum.
Olen tyytymätön palkkaani. : Ücretlerimden memnun değilim.
📌📌📌 Illative, altı konum vakasından biridir. En az iki nedenden ötürü diğer konum durumlarından farklı. İlk olarak, kelimenin güçlü biçimine eklenir İkincisi, "illative", uğraştığınız kelimenin türüne bağlı olarak birkaç farklı sona sahiptir.
(-a/-ä, -u/-y, -o/-ö) ile biten kelimelere double ünlü ve (-n) ekleriz.= [kala - kalaan , seinä - seinään ]
İki farklı ünlü ile biten kelimelere double ünlü ve (-n) ekleriz.= [allergia - allergiaan , kapea - kapeaan ]
Tek heceli ve iki ünlü harf ile bitiyorsa (h + ünlü + n) ekleriz.= [sää - säähän, tie - tiehen, työ - työhön]
Aynı ünlü harf ile bitiyorsa (-seen) ekleriz. [takuu - takuuseen, vastuu - vastuuseen, harmaa - harmaaseen]
(-e) ile biten kelimelere önce extra -e- sonra (-seen) ekleriz.= [kappale - kappaleeseen , pidike - pidikkeeseen ]
Yeni kelimelerde sonu (-i) ile bitenlere double ünlü ve (-n) ekleriz.= [posti - postiin , adverbi - adverbiin ]
Eski kelimelerde sonu (-i) ile bitenlerde -i atılır (-e) eklenir ve sonra double ünlü ve (-n) ekleriz.= [pieni - pieneen , nimi - nimeen ]
Eski kelimelerde sonu (-si) ile bitenlerde -si atılır (-te-) eklenir ve sonra double ünlü ve (-n) ekleriz.= [vesi - veteen , kuukausi - kuukauteen ]
(-nen) ile biten kelimelere önce -nen atılır sonra önce (-se) ekleriz sonra (-en) ekleriz.= [iloinen - iloiseen , toinen - toiseen ]
(-as) ile biten kelimelere önce -as atılır sonra önce (-aa) ekleriz sonra (-seen) ekleriz.= [opas - oppaaseen , lipas - lippaaseen ]
(-ton) ile biten kelimelere önce -ton atılır sonra önce (-ttoma-) ekleriz sonra (-an) ekleriz.= [rahaton - rahattomaan , rasvaton - rasvattomaan ]
(-in) ile biten kelimelere önce -in atılır sonra önce (-ime-) ekleriz sonra (-en) ekleriz.= [avain - avaimeen , tuuletin - tuulettimeen ]
Sonu (–ut) ile bitenler iki gruba ayrılır. İlk olarak olut, kevyt ve lyhyt gibi kelimeler. Son harf -t atılır sonra (-e) daha sonra da (-en) ekleriz. İkinci olarak, väsynyt ve tottunut gibi kelimeler. Bunlarda -ut/yt atılır ve illative durumu olan -seen den önce -ee- [ohut - ohueen, mennyt - menneeseen]
K-P-T durumuna göre değişikler olur.= [tyttö - tyttöön , kampa - kampaan , rakas - rakkaaseen , apu - apuun ]
Missä (Allative formu)
Missä (Allative formu)
1) -lla gibi ama bir şeye gitmek için. Missä formu "-lla" ile sona erdiğinde, mihin formunun "–lle" ile biteceğinden emin olabilirsiniz. Eğer kiosktaysanız "-lla", büfeye de giderseniz "-lle" kullanırsınız. Örnekler;
Açık mekanlar hakkında konuşurken
Keskustelen keskustorilla (lla) : Saavun keskustorille.
Seison pihalla. (lla) : Menen pihalle.
Leipä on pöydällä. (lla) : Laitan leivän pöydälle.
Kirja on hyllyllä. (lla) : Laitan kirjan takaisin hyllylle.
2) Sıfatlar + İsim -lle formu ile. Bazı sıfatların "mistä" yönü vardır. Makalede sıfat reksiyonları hakkında çok daha fazlası var: https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/syntax/rections/adjective-rections-vihainen-sinulle-ylpea-sinusta/ Örnekler;
Se on hänelle tyypillistä. : Onun için tipik.
Oletko vielä vihainen minulle? : Hala bana kızgın mısın?
Tupakointi on vaarallista terveydelle : Sigara içmek sağlık için tehlikelidir.
📌📌📌 Allative, altı konum vakasından biridir. En az iki nedenden ötürü diğer konum durumlarından farklı. İlk olarak, kelimenin güçlü biçimine eklenir İkincisi, "allative", uğraştığınız kelimenin türüne bağlı olarak birkaç farklı sona sahiptir.
(-a/-ä, -u/-y, -o/-ö) ile biten kelimelere (-lle) ekleriz.= [kala - kalalle , seinä - seinälle ]
(-e) ile biten kelimelere önce extra -e- sonra (-lle) ekleriz.= [kappale - kappaleelle , lentokone - lentokoneelle ]
Eski kelimelerde sonu (-i) ile bitenlerde -i atılır (-e) eklenir ve sonra double ünlü ve (-n) ekleriz.= [pieni - pieneen , nimi - nimeen ]
Eski kelimelerde sonu (-si) ile bitenlerde -si atılır (-de-) eklenir ve sonra (-lle) ekleriz.= [vesi - vedelle, kuukausi - kuukaudelle ]
(-nen) ile biten kelimelere önce -nen atılır sonra önce (-se) ekleriz sonra (-lle) ekleriz.= [iloinen - iloiselle , toinen - toiselle ]
(-as) ile biten kelimelere önce -as atılır sonra önce (-aa) ekleriz sonra (-lle) ekleriz.= [opas - oppaalle , lipas - lippaalle ]
(-ton) ile biten kelimelere önce -ton atılır sonra önce (-ttoma-) ekleriz sonra (-lle) ekleriz.= [rahaton - rahattomalle, rasvaton - rasvattomalle ]
Sonu (-is) ile bitenler iki gruba ayrılır. Bazısı -ii alır bazısı -ikse alır sonra (-lle) eklenir.=[kauris - kauriille , roskis - roskikselle ]
(-in) ile biten kelimelere önce -in atılır sonra önce (-ime-) ekleriz sonra (-lle) ekleriz.= [avain - avaimelle , keitin - keittimelle ]
Sonu (-us/-os) ile bitenler iki gruba ayrılır. Bazısı -okse- alır bazısı -ukse-, -ude- alır. -us ile biten kelimelerin bir kısmı aynıdır, ancak iki gruba ait olabilirler: bazıları -ukse-, diğerleri -lle'den önce (-ude) alır. =[rakkaus - rakkaudelle , keskus - keskukselle ]
Sonu (–ut) ile bitenler iki gruba ayrılır. İlk olarak olut, kevyt ve lyhyt gibi kelimeler. Son harf -t atılır sonra (-e) eklenir. İkinci olarak, väsynyt ve tottunut gibi kelimeler. Bunlarda -ut/yt atılır ve (-ee) eklenir. [ohut - ohuelle , mennyt - menneelle ]
K-P-T durumuna göre değişikler olur.= [tyttö - tytölle , kampa - kammalle , rakas - rakkaalle , apu - avulle ]
Mistä?
Mistä?
Mistä (Elative formu- sta, stä)
Mistä (Elative formu- sta, stä)
1) Bir şey bir şeyden / bir yerden geldiğinde. Missä formu -ssa ile sona erdiğinde, mistä formunun -sta ile biteceğinden emin olabilirsiniz. Eğer kütüphanedeyseniz (-ssa), kütüphaneden (-sta) gelirsiniz. Bu, örn. Kiosk (-lla) ve Kiosktan (-lta). Olgular arasındaki bu ilişki hakkında daha fazla bilgiyi missä mistä mihin makalemizde bulabilirsiniz: https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/location-cases/missa-mista-mihin-location-cases/ Örnekler;
Minä olen kotoisin Argentiinasta. : Ben [Arjantin] vatandaşıyım.
Me tulemme Suomesta. : [Finlandiya'dan] geliyoruz.
Otan leivän kaapista. : Ben [dolaptan] çıkaracağım.
2) Fikir bildirirken. Bu -sta formunun özel bir kullanımıdır: bir şeyin kişisel görüşünüz olduğunu ifade eder. Örnekler;
[Minun poikaystävästä] minä olen kaunis. : [Bence] çikolata çok tatlı.
Leenasta tämä on kivaa. : [Leena’nın görüşüne göre] bu harika.
Minusta suklaa on liian makaaa. : [Erkek arkadşımın görüşüne göre] ben güzelim.
3) Fiil + isim -sta formu. Bir ismin -sta biçimini gerektiren birkaç fiil vardır. İki önemli olan tykätä ve pitää, her ikisi de “sevmek” anlamına gelen eşanlamlıdır. Kenestä sorusuna cevap veren fiiller için link: https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/syntax/rections/finnish-rections-kenelta-kenesta-keneen/#kenest%C3%A4 Örnekler;
He pitävät hyvästä ruoasta : İyi yemek severler.
Minä pidän suklaasta. : Çikolatayı severim.
Hän kertoi meille lomasta : Bize tatilden bahsetti.
4) Fiiller + Fiil "masta" formu. Fiiller mistä formunda da yansıtılabilir. Bu hem üçüncü mastar (-masta) hem de dördüncü mastar (-misesta) ile mümkündür. Aşağıdaki örneklerin tümü fiilin -masta biçimini kullanır. Maan, –massa ve –masta kullanan reksiyonlar hakkında daha fazla bilgiyi buradan edinebilirsiniz: https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/syntax/rections/third-infinitive-rections-kolmas-infinitiivi/
Kielsin sinua tulemasta. : Gelmeni yasaklıyorum.
Lähden kirjastosta lukemasta. : Kütüphaneyi okumak için (okumaktan) terk ediyorum.
Varoitin sinua ylittämästä rajaa. : Seni sınırı geçmemek için uyardım.
5) Fiiller + Fiil –misesta formunda Fiiller, önce isimler haline getirilerek mihin formunda da çekilebilir. Örneğin uiminen “yüzmek” ismi fiil olan uida “yüzme” den türemiştir. Dikkat edin uimasta ve uimisesta de yüzmek anlamına gelir. Bu nedenle, doğrudan çeviri hiç yardımcı olmuyor. Her şey hangi fiili kullandığınıza bağlı. Hangi formun kullanılması gerektiğini bilmek için cümle içinde kullanılan fiile bakmanız gerekir. Örneğin, lähteä -masta fiillerin biçimini gerektirir. nauttia fiili misesta ile kullanılır. Örnekler;
Haaveilen auton ostamisesta : Araba almayı hayal ediyorum.
Hän nauttii saunomisesta : Sauna almaktan gerçekten hoşlanıyor.
Pidän uimisesta. : Yüzmeyi severim.
6) Sıfatlar + İsim -mihin formunda Sıfatların da bağlantıları olabilir: kendilerine eklenmiş olan kelimenin -mistä biçiminde görünmesini gerektirebilirler. Aşağıdaki örneklere ek olarak, sıfat reksiyonları ile ilgili makalede daha fazla bilgi bulabilirsiniz: https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/syntax/rections/adjective-rections-vihainen-sinulle-ylpea-sinusta/ Örnekler;
Olen varma tästä asiasta. : Bundan eminim.
Oletko kiinnostut historiasta? : Tarihle ilgilenir misin?
Hän on riippuvainen tupakasta. : O tütün bağımlısı.
7) Dönüşümü ifade eden cümleler. Bir şey bir şeyden diğerine değiştiğinde, bazen hem mistä formunu hem de translative durumunu kullanabiliriz. Bunu ilerleyen derslerde işleyeceğiz.
Toukasta kehittyi perhonen. : Larva bir kelebeğe dönüştü.
Hänestä tuli lääkäri. : O doktor oldu.
Taimesta kasvaa uusi puu. : Fideden yeni bir ağaç büyür.
📌📌📌 -sta/-stä gelirken cümlenin bulunduğu harf de çok önemlidir. Kelimeler son harfine göre -sta/-stä almadan önce birçok forma bürünebilir. Bu konuda biraz detaylı olabilir ancak kafa karışmaması için temel olarak ifade edilecek.
(-a/-ä, -u/-y, -o/-ö) ile biten kelimelere direk (-sta/-stä-) ekleriz.= [kala - kalasta, seinä - seinästä]
(-e) ile biten kelimelere önce extra -e- sonra (-sta/-stä-) ekleriz.= [kappale - kappaleesta, koe - kokeesta]
(-nen) ile biten kelimelere önce -nen atılır sonra önce (-se) ekleriz sonra -sta/-stä ekleriz.= [iloinen - iloisesta , toinen - toisesta ]
Yeni kelimelerde sonu (-i) ile bitenlere direk (-sta/-stä) ekleriz.= [posti - postista, adverbi - adverbista]
Eski kelimelerde sonu (-i) ile bitenlerde -i atılır (-e) eklenir ve sonra (-sta/-stä-) ekleriz.= [pieni - pienestä , nimi - nimestä ]
Eski kelimelerde sonu (-si) ile bitenlerde -si atılır (-de) eklenir ve sonra (-sta/-stä-) ekleriz.= [vesi - vedestä, kuukausi - kuukaudesta ]
(-as) ile biten kelimelere önce -as atılır sonra önce (-aa) ekleriz sonra (-sta/-stä-) ekleriz.= [opas - oppaasta, lipas - lippaasta]
Sonu (-is) ile bitenler iki gruba ayrılır. Bazısı -ii alır bazısı -ikse alır sonra da (-sta/-stä-) eklenir.= [kauris - kauriista , roskis - roskiksesta ]
Sonu (-us/-os) ile bitenler iki gruba ayrılır. Bazısı -okse- alır bazısı -ukse-, -ude- alır sonra da (-sta/-stä-) eklenir. = [rakkaus - rakkaudesta, keskus - keskuksesta]
Sonu (–ut) ile bitenler iki gruba ayrılır. -ut/-yt ile biten kelimeler iki sözcük tipine ait olabilir İlk olarak olut, kevyt ve lyhyt gibi kelimeler. Son harf -t atılır sonra (-e) ekleriz. İkinci olarak, väsynyt ve tottunut gibi kelimeler. Bunlarda -ut/yt atılır ve elative durumundan önce -ee- [ohut - oluesta , mennyt - menneestä ]
(-ton) ile biten kelimelere önce -ton atılır sonra önce -ttoma- ekleriz sonra (-sta/-stä-) ekleriz.= [rahaton - rahattomasta, rasvaton - rasvattomasta]
(-in) ile biten kelimelere önce -in atılır sonra önce -ime- ekleriz sonra (-sta/-stä-) ekleriz.= [avain - avaimesta, suoritin - suorittimesta]
K-P-T durumuna göre değişikler olur.= [tyttö - tytöstä , kampa - kammasta, rakas - rakkaasta, apu - avusta]
Mistä (Ablative formu- lta, ltä)
Mistä (Ablative formu- lta, ltä)
1) -lla gibi ama gitmek için kullanılır. Missä formu -lla ile sona erdiğinde, mistä formunun -lta ile biteceğinden emin olabilirsiniz. Yani eğer kiosktaysanız (-lla), kiosktan geleceksiniz (-lta). Benzer şekilde, kütüphanede (-ssa), kütüphaneden (-sta) şeklinde olacaktır. Örnekler;
Lähden pois kioskilta. : Kiosktan ayrılıyorum.
Leipä putoaa pöydältä. : Ekmek masadan düşüyor.
Lähden pois pihalta. : Bahçeden ayrılıyorum.
2) Zaman hakkında konuşurken. Sayıların sonuna geldiğinde, olayların ne zaman gerçekleştiğini gösterir. Ablative sadece tam ya da yarım saat bahsederken kullanabilirsiniz. Bu yüzden “puoli kymmeneltä” diyebilirsiniz, ancak “kymmenen vaille viisi” kullanamazsınız. Örnekler;
Bussi saapuu kahdelta.
Herään aina puoli seitsemältä.
(kello yksi - yhdeltä) - (kello neljä - neljältä) - (kello kahdeksan - kahdeksalta) - (kello yksitoista - yhdeltätoista)
3) İnsanlar hakkında konuşurken bir fiilin tepkisi olacaktır. Bu durumlarda soru kelimesi "keneltä" dan ziyade "miltä". Örnekler;
Hän varasti auton minulta. : Arabayı benden çaldı.
Hän näyttää onnelliselta. : Mutlu görünüyor.
Hän osti auton minulta. : Arabayı benden aldı.
📌📌📌 -lta/-ltä gelirken cümlenin bulunduğu harf de çok önemlidir. Kelimeler son harfine göre -lta/-ltä almadan önce birçok forma bürünebilir. Bu konuda biraz detaylı olabilir ancak kafa karışmaması için temel olarak ifade edilecek.
(-a/-ä, -u/-y, -o/-ö) ile biten kelimelere direk (-lta/-ltä-) ekleriz.= [kala - kalalta, seinä - seinältä]
(-e) ile biten kelimelere önce extra (-e) sonra (-lta/-ltä-) ekleriz.= [kappale - kappaleelta, koe - kokeelta]
(-nen) ile biten kelimelere önce -nen atılır sonra önce (-se-) ekleriz sonra -lta/-ltä ekleriz.= [iloinen - iloiselta , toinen - toiselta ]
Yeni kelimelerde sonu (-i) ile bitenlere direk -lta/-ltä ekleriz.= [posti - postilta, adverbi - adverbilta]
Eski kelimelerde sonu (-i) ile bitenlerde -i atılır (-e) eklenir ve sonra (-lta/-ltä-) ekleriz.= [pieni - pieneltä , nimi - nimeltä ]
Eski kelimelerde sonu (-si) ile bitenlerde -si atılır (-de-) eklenir ve sonra (-lta/-ltä-) ekleriz.= [vesi - vedeltä, kuukausi - kuukaudelta ]
(-as) ile biten kelimelere önce -as atılır sonra önce -aa ekleriz sonra (-lta/-ltä-) ekleriz.= [opas - oppaalta, lipas - lippaalta]
Sonu (-is) ile bitenler iki gruba ayrılır. Kallis gibi kelimeler -ii alır, roskis gibi kelimeler -ikse alır sonra da (-lta/-ltä-) eklenir.= [kauris - kauriilta , roskis - roskikselta ]
Sonu (-us/-os) ile bitenler iki gruba ayrılır. Bazısı -okse- alır bazısı -ukse-, -ude- alır sonra da (-lta/-ltä-) eklenir. = [rakkaus - rakkaudelta, keskus - keskukselta]
Sonu (–ut) ile bitenler iki gruba ayrılır. -ut/-yt ile biten kelimeler iki sözcük tipine ait olabilir İlk olarak olut, kevyt ve lyhyt gibi kelimeler. Son harf -t atılır sonra (-e) ekleriz. İkinci olarak, väsynyt ve tottunut gibi kelimeler. Bunlarda -ut/yt atılır ve ablative durumundan önce -(-e) sonra (-lta/-ltä-) ekleriz.= [ohut - oluelta , mennyt - menneeltä ]
(-ton) ile biten kelimelere önce -ton atılır sonra önce -ttoma- ekleriz sonra (-lta/-ltä-) ekleriz.= [rahaton - rahattomalta , rasvaton - rasvattomalta ]
(-in) ile biten kelimelere önce -in atılır sonra önce -ime- ekleriz sonra (-lta/-ltä-) ekleriz.= [avain - avaimelta , suoritin - suorittimelta ]
K-P-T durumuna göre değişikler olur.= [tyttö - tytöltä , kampa - kammalta, rakas - rakkaalta, apu - avulta]
Ainesanat (Sayılamayanlar)
Ainesanat (Sayılamayanlar)
Bazı isimler sayılabilirken, bazıları sayılamaz. Sayılamayan bir isme örnek olarak "kahvi" verilebilir. Kupaları (kuppi) sayabilirken, kahvenin kendisini sayamazsınız. Tabii ki litre olarak ölçebilirsiniz, ancak bir kahve, iki kahve diye bir şey yoktur. Bunu düşünmenin başka bir yolu da bölünebilirlik fikridir. Sayılamayan isimler birden fazla parçaya ayrılabilir, ama yine de “aynı” kalan bir şeydir. Bir kumaş parçasını ikiye kesersem, iki kumaş parçasıyla sonuçlarım. Bu kumaşı (kangas) sayılamayan bir isim yapar. Aksine, bir elbiseyi ikiye bölmek bana iki elbise vermez. Aynı şekilde, iki bardak suyu bir fincanda birleştirirsem, kombinasyon hala sudur; “iki su” değil. Buna karşılık, bir bardağa iki kalem koyarsam, iki kalemle bitiririm.
Kitle isimleri Fince'de önemlidir, çünkü partitive kullanırken bu sayılamayan isimlerle kullanacağız. Bunu hem nesne hem de tamamlayıcı cümlelerde göreceksiniz.
1) Cümlenin nesnesi olarak sayılamayan isimler;
“Kahve” gibi sayılamayan bir isim cümlenin nesnesi olduğunda, bunun için partitiivi durumu kullanacaksınız. Bunun nedeni, tanımlanmamış bir miktar kullanmanızdır. Miktarı tanımlamak istiyorsanız, cümle nesnesi olarak kabı (örn. Bir bardak, cam) kullanacaksınız. Bu kap, tüm kapsayıcıyı kullandığınız için genetive durumda görünecektir. Örnekler;
Juon kahvia. : Kahve içerim.
Juon kupin kahvia. : Bir fincan kahve içerim.
Otan teetä. : Çay içerim.
Otan teepussin. : Bir çay poşeti alacağım.
2) Tamamlayıcı bir cümlenin öznesi olarak sayılamayan isimler;
Konunun (örn. süt) sayılamayan isim olduğu cümlelerde, tamamlayıcıyı (örn. soğuk) "partitive" koyacaksınız. Bu durumda “sütten” veya “genel olarak sütten” bahsetmemiz önemli değildir. Konu sayılabilir olduğunda (örn. bir süt kutusu), tamamlayıcınız temel formda görünecektir. Örnekler;
Hillo on makeaa. : Reçel tatlıdır.
Hillopurkki on pyöreä. : Reçel kavanozu yuvarlaktır.
Maito on kylmää. : Süt soğuk.
Maitotölkki on kylmä : Süt kutusu soğuk.
Sayılamayan İsimler
Sayılamayan İsimler
1) Sıvılar: En belirgin kitle isimleri grubu elbette var olan çeşitli sıvılardır. Bunlardan bazıları çok akıcı (örn. Maito “süt”), diğerleri daha azdır (örn. Jogurtti “yoğurt”). Çoğu durumda, nesne adlarında bu isimlerin partitive biçimini kullanırsınız. Örnek cümlelerin her kelime için kullanılan varsayılan formu içerdiğini lütfen unutmayın. Bu, hepsi için partitive durum olsa da, farklı bir vaka da kullanabileceğiniz durumlar vardır. Örnekler;
mehu : Join mehua. Mehu on hapanta.
olut : Ostan olutta. Olut on kylmää.
viski : Juon viskiä. Viski on pahaa.
bensiini : Tankkaan bensiiniä. Bensiini on kallista.
2) Sayılamayan diğer yiyecekler: Birçok sayılamayan isim sıvı gıdalardır, ancak kategoriye giren birçok başka gıda da vardır. Bir ismin sayılamayan bir isim olup olmadığını düşünürken önemli olan şey - eğer onu parçalara ayırırsanız - her parça hala sayılamayan isim ise o sayılamayandır. Bir kaşık dolusu püre (Puuro) aldığınızda hala püredir. Örnekler;
hunaja : Otan hunajaa. Hunaja on makeaa.
sinappi : Otan sinappia. Sinappi on mietoa.
spaghetti : Söin spaghettia. Spaghetti oli huonoa.
jäätelö : Ostan jäätelöä. Jäätelö on kallista.
3) Madde isimleri: Aşağıdaki isimler bir maddeye atıfta bulunur. Bunlar başka ilginç bir gruptur çünkü sayılabilen ve sayılamayan isimlerin genel örüntüsüne uymuyorlar. Toz, kan ve ter gibi şeyler kesinlikle kitlesel isimlerdir. Bununla birlikte, sadece teri değil, genellikle teri siliyorsunuz. Bu, “ter” i toplam bir nesne yapar; ve nesne cümleleri genetivi durumu gerektirir. Bu maddelerin çoğu ostaa “satın almak”, avata “açmak”, ottaa “almak” veya tarvita “ihtiyaç duymak” gibi normal nesne fiilleriyle kullandığınız türden şeyler değildir. Eğer olsaydı, teorik olarak partitiivi durumu kullanırdık: Ostan limaa “Ben mukus alırım”, ki bu genel kurala uyar.
lumi : Syön lunta. Lumi on valkoista.
kaasu : Haistan kaasua. Kaasu (polttoaine) oli halpaa.
happi : Tarvitsen happea. Happi on välttämätöntä
4) Ürün İsimleri: Aşağıda, ana kuraldan sapma eğilimi gösteren, ancak anlaşılabilir nedenlerle özel bir kelime grubu yer almaktadır. Tüm bu kelimeler sayılamayan toplu isimlerdir. Bu nedenle, nesne için partitiivi durumu kullanarak “İlaç alıyorum, parfüm alıyorum ve oje uyguluyorum” diyeceksiniz. Bununla birlikte, bu maddelerin neye benzediğini açıklarken, tipik olarak tamamlayıcı için temel formu kullanırız; partitiivi değil. Örnekler;
lääke : Otan lääkettä. Lääke on kallis.
hiuslakka : Ostin hiuslakkaa. Hiuslakka oli hajusteeton.
deodorantti : Ostin deodoranttia. Deodorantti on liian tahmea.
5) Malzemeler: Başka bir sayılamayan isimler grubu malzemelerdir: örn. ahşap, plastik, alüminyum. Bu kelimeler için, önceki bölümlerde olduğu gibi bir nesne cümlesi sunmuyorum. Örneğin ham metal, silikon veya plastik satın alacağınız durumlar nadirdir. Çok daha ilginç tamamlayıcı cümlelerdir. Fince'de, materyallerle iki tür tamamlayıcı cümle yapabilirsiniz. Aşağıda, her isim için her iki tür tamamlayıcı cümle örneği bulacaksınız. İlk olarak, malzemenin nasıl olduğunu açıklayabilirsiniz (örn. “Kağıt kalın” veya “altın yumuşak”). Bu cümlelerde, materyal tamamlayıcı cümlenizin konusu olacaktır. Bunu tarif eden sıfat, partitiivi formda olacaktır. İkincisi, malzemeden bir şey yapıldığını tarif edebilirsiniz. Bu durumlarda, konu somut bir isim olurken, tamamlayıcı partitiivi formundaki malzemedir. Örnekler;
lasi : Lasi on haurasta. Maljakko on lasia.
silikoni : Silikoni on kestävää. Tutti on silikonia.
metalli : Metalli on lujaa. Rikkalapio on metallia.
❗❗ "Ainesanat Partitiivissa" aslında çok daha detaylı konudur ve kafa karışıklığına yol açabilir. Temeol olarak şu şekilde de belirtilebilir.
📌 "ainesana" kelime sonunda ise P alır (objekti)
Me syömme spagettia
📌 "ainesana" kelime başında ise P almaz (subjekti)
Spagetti on kotoisin Italiasta.
📌 "ainesana + on + sıfat" P alır.
Spagetti on hyvää.
Faydalı Linkler;
https://en.wiktionary.org/wiki/Category:Finnish_uncountable_nouns
https://thefinnishteacher.weebly.com/partitiivi--the-partitive.html
Monikko (Çoğullar)
Monikko (Çoğullar)
Herhangi bir kelimenin temel çoğul halinin (monikon nominatiivi) yapılması kolaydır. Sadece tekil gövde + "t". Örnekler;
Kirja : Kirja- : Kirjat
Vene : Venee- : Veneet
Käsi : Käde- : Kädet
Tehdas : Tehtaa- : Tehtaat
Kasvis : Kasvikse : Kasvikset
Nainen : Naise- : Naiset
Mies : Miehe- : Miehet
Lapsi : Lapse- : Lapset
📌📌 Unutmayın, bir sıfat kullandığınızda, isim ile aynı formda olmalıdır, bu yüzden sıfatlar da Fince'de çoğul hale gelebilir.
Kaunis nainen : Kauniit naiset : Güzel kadınlar
Hyvä kauppa : Hyvät kaupat : İyi anlaşmalar
Valkoinen hattu : Valkoiset hatut : Beyaz şapkalar
Väsynyt opiskelija : Väsyneet opiskelijat : Yorgun öğrenciler
📌📌📌 -t gelirken cümlenin bulunduğu harf de çok önemlidir. Kelimeler son harfine göre -t almadan önce birçok forma bürünebilir. Bu konuda biraz detaylı olabilir ancak kafa karışmaması için temel olarak ifade edilecek.
(-a/-ä, -u/-y, -o/-ö) ile biten kelimelere direk (-t) ekleriz.= [kala - kalat, seinä - seinät]
(-e) ile biten kelimelere önce extra (-e) sonra (-t) ekleriz.= [kappale - kappaleet, koe - kokeet]
(-nen) ile biten kelimelere önce -nen atılır sonra önce (-se-) ekleriz sonra -t ekleriz.= [iloinen - iloiset , toinen - toiset ]
Yeni kelimelerde sonu (-i) ile bitenlere direk (-t) ekleriz.= [posti - postit, adverbi - adverbit]
Eski kelimelerde sonu (-i) ile bitenlerde -i atılır (-e) eklenir ve sonra (-t) ekleriz.= [pieni - pienet , nimi - nimet ]
Eski kelimelerde sonu (-si) ile bitenlerde -si atılır (-de-) eklenir ve sonra (-t) ekleriz.= [vesi - vedet, kuukausi - kuukaudet ]
(-as) ile biten kelimelere önce -as atılır sonra önce -aa ekleriz sonra (-t) ekleriz.= [opas - oppaat, lipas - lippaat]
Sonu (-is) ile bitenler iki gruba ayrılır. Bazısı -ii alır bazısı -ikse alır sonra da (-t) eklenir.= [kauris - kauriit , roskis - roskikset ]
Sonu (-us/-os) ile bitenler iki gruba ayrılır. Bazısı -okse- alır bazısı -ukse-, -ude- alır sonra da (-t) eklenir. = [rakkaus - rakkaudet, keskus - keskukset]
Sonu (–ut) ile bitenler iki gruba ayrılır. -ut/-yt ile biten kelimeler iki sözcük tipine ait olabilir İlk olarak olut, kevyt ve lyhyt gibi kelimeler. Son harf -t atılır sonra (-e) ekleriz. İkinci olarak, väsynyt ve tottunut gibi kelimeler. Bunlarda -ut/yt atılır ve çoğul durumundan önce (-e) [ohut - oluet , mennyt - menneet ]
(-ton) ile biten kelimelere önce -ton atılır sonra önce -ttoma- ekleriz sonra (-t) ekleriz.= [rahaton - rahattomat, rasvaton - rasvattomat]
(-in) ile biten kelimelere önce -in atılır sonra önce (-ime) ekleriz sonra (-t) ekleriz.= [avain - avaimet, suoritin - suorittimet]
K-P-T durumuna göre değişikler olur.= [tyttö - tytöt , kampa - kammat, rakas - rakkaasta, apu - avut]
📌📌 Unutmayın, bunlar sadece Fince'de monikon nominatiivi veya monikon perusmuoto olarak bilinen temel çoğul formdur. Daha detaylı olarak işlemeye devam edeceğiz.
Monikon partitiivi
Monikon partitiivi
Şimdiye kadar tekil partitiive in nasıl çalıştığını ve nasıl kullanıldığını biliyorsunuz. Bir sayıdan sonra tekil partitiive kullanırız. Ayrıca, cümle negatif olduğunda veya bir partitiive fiil kullandığımızda partitiive formu kullandığımızı da bilirsiniz. Peki ya nesne çoğulsa? İşte o zaman çoğul partitiive kullanıyoruz. Örnekler;
Minä odotan ystävää. : I'm waiting for a friend. (Bir arkadaşımı bekliyorum.)
Bunun sadece bir arkadaş olduğunu biliyoruz çünkü tekil partitiive kullandık ve bu "partitiive" çünkü odottaa partitiive bir fiildir. AMA...
Minä odotan ystäviä : I'm waiting for some friends. (Ben bazı arkadaşlarımı bekliyorum.)
Belirli olmayan bir şeyden bahsederken çoğul partitiive kullanıyoruz. Burada tek bildiğim, 1'den fazla arkadaşımı bekliyorum. 2 olabilir, 10 olabilir, 5,000 olabilir.
Bazı örnekler aynı zamanda objekti konusuna da giriş olur;
Minä avaan ikkunan. : Pencereyi açacağım.
Minä avaan ikkunaa. : Pencereyi açacağım. (ama sadece biraz / tamamen değil)
Minä en avaa ikkunaa. : Pencereyi açmayacağım.
Minun täytyy avata ikkuna. : Bir pencere açmam gerek.
Avataan ikkuna. : Bir pencere açalım.
Avaa ikkuna! : Pencereyi aç!
📌📌 Sadece 1 pencereden bahsederken, hangi maddeyi kullandığımızı ve nesneyi hangi şekle sokmamız gerektiğini dikkatlice düşünmeliyiz. Nesne ya "nominative", "accusative" ya da "partitive" olmalıdır. Bununla birlikte, bir pencereden daha fazlası söz konusu olduğunda, çok daha az düşünme söz konusudur. Tek yapmamız gereken "Tüm pencereleri mi yoksa sadece bazılarını mı kastediyorum?" diye düşünmektir. Bir şeyden bahsediyorsak, çoğul temel formu veya monikon perusmuoto'yu kullanırız. Bu "t" harfiyle biten isim. Ancak, tüm pencereleri kastetmezsek, sadece bazı pencerelerden veya 1'den fazla pencereden bahsediyorsak, çoğul partiitive kullanırız. Aynı cümlelere tekrar bakalım ama ikkuna'nın çoğul halini kullanalım;
Minä avaan ikkunat : Pencereleri açıyorum. (bütün)
Minä avaan ikkunoita. : Pencereleri açıyorum.
Minä en avaa ikkunoita. : Pencereleri açmıyorum.
Minun täytyy avata ikkunat. : Pencereleri açmam gerek. (bütün)
Minun täytyy avata ikkunoita. : Pencereleri açmam gerek.
Avataan ikkunat. : Pencereleri açalım. (bütün)
Avataan ikkunoita. : Pencereleri açalım.
Avaa ikkunat! : Pencereleri aç! (bütün)
Avaa ikkunoita. : Pencereleri aç!
📌📌 Şimdi nesneyi hangi forma koyduğunuzu düşünmek zorunda değilsiniz, sadece "hepsi" mi yoksa sadece "bazıları" mı demek istediğinizi düşünmek zorundasınız. İkkunat kelimesini içeremeyen tek cümlenin negatif olduğuna dikkat edin, çünkü bu çoğul formda olsa bile, negatif hala bir cisim içeren cümle içinde "partitive" e eşittir.
Plural Partitive Oluşumu
Plural Partitive Oluşumu
1) (-oı, -öı, -uı, -yı) harfleri ile biten kelimelerde (ı + -ja, -jä) gelir.
TALO : TALOI : TALOJA
KALA : KALOI : KALOJA
KOULU : KOULUI : KOULUJA
KAUPPA : KAUPOI : KAUPPOJA <-------- kpt kuralı güçlü unutma !!
SÄNKY : SÄNGYI : SÄNKYJÄ
2) (i) ile biten yabancı kelimelerde i düşer (-eja, -ejä) gelir.
HOTELLI : HOTELLEJA
PANKKI : PANKKEJA
TOMAATTI : TOMAATTEJA
BANAANI : BANAANEJA
3) Son kelimesi (-e) ve (iki ünlü) ile bitiyorsa (-ita, -itä) gelir.
PERHE : PERHEE : PERHEITÄ
TEHDAS : TEHTAA : TEHTAITA
PUU : PUU : PUITA
KAUNIS : KAUNII : KAUNIITA
YÖ : YÖ : ÖITÄ
TIE : TIE : TEITÄ
VÄSYNYT : VÄSYNEE : VÄSYNEITÄ
4) Son kelimesi (-i) ile bitiyorsa (-a, -ä) gelir.
NAINEN : NAISI- : NAISIA
KÄSI : KÄSI- : KÄSIÄ
PIENI : PIENI- : PIENIÄ
SUURI : SUURI- : SUURIA
OPETTAJA : OPETTAJI- : OPETTAJIA
MUKAVA : MUKAVI- : MUKAVI
UNELMA : UNELMI- : UNELMIA
5) Uzun cümle (-na, -nä, -ra, -rä, -la, -lä, -ıja, -ijä) bitiyorsa (-oita, öitä) gelir.
RAVINTOLA : RAVINTOLOITA
PORKKANA : PORKKANOITA
MAKKARA : MAKKAROITA
OPISKELIJA : OPISKELIJOITA
Faydalı Linkler;
https://thefinnishteacher.weebly.com/monikko--the-plural.html
https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/grammatical-cases/the-t-plural-t-monikko-plural-nominative/
https://www.youtube.com/watch?v=2ZHjZ2n19QY
https://www.youtube.com/watch?v=0FPQkv3zBeA
https://www.youtube.com/watch?v=xSBg6wwieFc
Objekti (Nesne)
Objekti (Nesne)
Objekti yani Fincedeki nesne konusu güzel ve ÖNEMLİ bir konudue. Bu konu ve buraya kadarki tüm konular tam anlamıyla biterse büyük bir oran bitmiştir. Çünkü çok daha ağır ve zor konular gelecektir.
Nesnenin Kullanımı
Nesnenin Kullanımı
1) Sayılan ve Sayılamayanlar
1) Sayılan ve Sayılamayanlar
Sayılabilen nesneler (bir cam, biftek, masa) ve sayılamayan (su, aşk, akıl) miktarları ifade etmek için kullanılır. Sayılamayan nesnelerde partitive durumu kullanılır. Genetiivi durumunda ise sayılabilen nesneler kullanılır. Örneğin, içindeki kahveyi sayamasanız bile fincanları sayabilirsiniz. Örnekler;
Haluan vain rakkautta. : Sadece aşk istiyorum.
Me juomme kupin kahvia. : Bir fincan kahve içeriz.
Tarvitsen ystävän. : Bir arkadaşa ihtiyacım var.
2) Tamamlama ile Tamamlamama
2) Tamamlama ile Tamamlamama
Nesne ayrıca tamamlanmış ve tamamlanmamış eylemleri birbirinden ayırmak için kullanılır. Partitive durumu, eylem şu anda eksik olduğunda veya terk edildiğinde kullanılır ve bu nedenle asla tamamlanmaz. Genetiivi, eylemin tamamen yapıldığını ifade etmek için kullanılır. Örnekler;
Luin kirjaa. : Kitap okuyordum. (birazını)
Luin kirjan. : Bir kitap okudum. (hepsini)
Katsoimme elokuvaa. : Film izledik. (birazını)
Katsoimme elokuvan. : Film izledik. (hepsini)
Ammuin karhua. : Bir ayı vurdum. (yaşıyor)
Ammuin karhun. : Bir ayı vurdum. (öldü)
3) Niyeti İfade Etme
3) Niyeti İfade Etme
Fince'nin gelecek zamanı yok. Ancak bu, gelecekteki olayları veya niyetleri ifade edemeyeceği anlamına gelmez. Gelecekteki zamanla ilgili sayfamızdaki niyeti daha yakından ifade etmenin farklı yollarını öğrenebilirsiniz. Bu sayfada, yalnızca nesnenin bunu yapmadaki rolüne bakacağız. Aşağıdaki tüm cümlelerde fiil şimdiki zamanda çekilir. Ancak, genetiivi nesneyle ilgili cümleler gelecek için niyetleri ifade eder. Örnekler;
Katsomme elokuvaa : Bir film izliyoruz (şu anda oluyor)
Katsomme elokuvan : Filmi izleyeceğiz (tüm filmi izliyoruz)
Luen kirjaa. : Bir kitap okuyorum (şu anda oluyor)
Luen kirjan. : Kitabı okuyacağım (tüm kitabı bitireceğim)
Rakennan taloa. : Bir ev inşa ediyorum (şu anda oluyor)
Rakennan talon. : Bir ev inşa ediyorum / inşa edeceğim (tamamen)
Durumla Arasında Karşılaştırma
Durumla Arasında Karşılaştırma
1) Partitive vs. Genetive
1) Partitive vs. Genetive
Birincisi ve en önemlisi: partitive tüm davaların en GÜÇLÜSÜDÜR. Bununla kastedilen - eğer cümlede partitive kullanmak için herhangi bir sebep varsa, bunu yapmalısınız. Diğer tüm davaları yıkar. Bu nedenle, aşağıdaki kurallar bir hiyararşi olarak görülmelidir.
2) Olumsuz vs. Olumsuz Cümleleler
2) Olumsuz vs. Olumsuz Cümleleler
Ne tür bir nesne cümlesiyle ilgileniyor olursanız olun, cümle olumsuz olur olmaz partitiivi bir cisme sahip olacaktır. Bu kural diğer tüm kuralları aşar.
Syön omenan. (+)
En syö omenaa tänään. (-)
3) Partitive Fiiller
3) Partitive Fiiller
Cümlenizdeki fiil partitiivi bir fiilse, nesnenizi partitiivi duruma koyacaksınız. Bu hem olumlu hem de olumsuz cümleler için geçerlidir.
Minä rakastan tätä taloa. : Bu evi seviyorum. : Partitive fiil: rakastaa
Minä ostan tämän talon. : Bu evi satın alıyorum. : Object fiil: ostaa
4) Sayılabilen vs. Sayılamayan
4) Sayılabilen vs. Sayılamayan
Cümleniz olumlu ise ve bir nesne fiiline sahipse, sayabileceğiniz nesneler için bir genetive kullanacaksınız (bir fincan, bir sandalye, bir bardak veya bir elma). Nesne sayılamazsa (şarap, peynir, pirinç veya süt), partitiivi kullanırsınız. Nesne fiilleri, örneğin: aç, kapat, başlat, al, sat, koy, ver, ye, iç, satın al, kaldır ve boya. Kitle isimleri hakkında daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz.
Me juomme viiniä. : Şarap içeriz. : Sayılamayan: bazı şarap içiyorsun
Me juomme kupin kahvia. : Bir fincan kahve içeriz. : Sayılabilir: bardakları sayabilirsiniz
5) Soyut Nesneler
5) Soyut Nesneler
Soyut bir isim cümlenizin nesnesi olduğunda, partitiivi durumu hem olumlu hem de olumsuz cümlelerde kullanacaksınız.
Tarvitset rakkautta. : Aşka ihtiyacın var. (soyut)
Tarvitset sydämen. : Bir kalbe ihtiyacın var. (somut)
6) Halen Gerçekleşiyor vs. Niyet Var
6) Halen Gerçekleşiyor vs. Niyet Var
Sayılabilir bir isim içeren olumlu bir cümlede, cümle bir şeyi bitirmek için bir niyetten bahsediyorsa, genetiivi ve eylem şu anda gerçekleşiyorken partitiivi kullanılır.
7) Genetive vs. Nominative
7) Genetive vs. Nominative
Zorunlu Cümlenin Nesnesi
Zorunlu cümlelerde, -n nesnesinden kaldırılır.
Minä ostin auton. : Osta auto! : "Arabayı al! ” Tekil imperative
Me avaamme oven. : Avatkaa ovi! : "Kapıyı aç!" Çoğul imperative
Bir İhtiyaç Cümlesinin Nesnesi
Gerekliliği ifade etmenin bir çok yolu vardır. Hepsinin ortak noktası, nesnelerinin genetiivi olarak görünmeyeceğidir.
Sinä myyt tietokoneen. : Sinun on myytävä tietokone. (Bir bilgisayar satıyorsunuz = Bir bilgisayar satmanız gerekiyor.)
Antti ottaa lasin. : Antin kannattaa ottaa lasi. (Antti bardağı alır = Antin bir bardak almalı.)
Pasif Cümlenin Nesnesi
Pasif cümleler de "nominative" gibi görünen bir nesne ile gelecek. "Genetivii nesne" içeren düzenli bir cümle, fiili pasif bir forma dönüştürür dönüştürmez "genetiivi" kaybeder.
Minä ostin auton. (G) : Me ostettiin auto. (Pas)
Me avaisimme oven. (G) : Ovi avattaisiin. (Pas)
Faydalı Linkler:
https://www.youtube.com/watch?v=_iOU-5IAHxs
https://www.youtube.com/watch?v=dTv6R6nmOWA
https://www.youtube.com/watch?v=PC7SbpPVxpg
https://www.youtube.com/watch?v=lnJHt-A2nOQ
https://thefinnishteacher.weebly.com/objekti--the-object.html
https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/syntax/constructions/the-finnish-object-objekti/
https://uusikielemme.fi/finnish-grammar/grammatical-cases/partitive-verbs-partitiiviverbit-list/ (Partitive Verbs)
Imperfekti
Imperfekti
Negatiivinen Imperfekti
Negatiivinen Imperfekti
Perfekti
Perfekti
Pluskvamperfekti
Pluskvamperfekti
Konditionaali
Konditionaali
Komparatiivi
Komparatiivi
Partitiivi Komparatiivi
Partitiivi Komparatiivi
Superlatiivi
Superlatiivi
Partitiivi Superlatiivi
Partitiivi Superlatiivi
Passiivi
Passiivi
Monikon Partitiivi
Monikon Partitiivi
Monikon Genetiivi
Monikon Genetiivi
Imperatiivi
Imperatiivi
Infinitiivi
Infinitiivi
Page updated
Google Sites
Report abuse